یک نشریه چینی در مقاله‌ای به بررسی پیمان امنیتی-نظامی اخیر بین آمریکا، استرالیا و بریتانیا پرداخته است.
نشریه ساوث چاینا مورنینگ پست نوشت: در اواسط سپتامبر بود که ایالات متحده، بریتانیا و استرالیا یک پیمان امنیتی تاریخی را برای تقویت قابلیت ها و توانایی های نظامی در اقیانوس آرام اعلام کردند، پیمانی که به آنها اجازه می دهد تا فناوری های پیشرفته دفاعی خود را به اشتراک گذاشته و فناوری زیردریایی هسته‌ای را در اختیار استرالیا قرار دهد.
این توافقنامه که به ” Aukus” مشهور شده است، ظاهرا چین را هدف قرار داده ولی موجب خشم سایر کشورها نیز شده است. انعقاد این پیمان امنیتی و لغو قرارداد خرید زیردریایی دیزلی استرالیا از فرانسه، به شدت موجب خشم مقام های پاریس شده است. چین و کره شمالی نیز مخالفت شدید خود را با این قرارداد اعلام کرده‌‌اند.
اهمیت این ائتلاف چیست؟
بر اساس این پیمان، آمریکا، بریتانیا به استرالیا برای ساخت حداقل 8 فروند زیردریایی اتمی کمک خواهند کرد، این برای نخستین بار است که واشنگتن و لندن فناوری حساس زیردریایی هسته ای را با کانبرا به اشتراک خواهند گذاشت.
قرار است متخصصان فنی و مقام های دریایی 3 کشور طی 18 ماه آینده برای تجهیز استرالیا به فناوری استقرار زیردریایی هسته‌ای همکاری کنند. ولی با توجه به پیچیدگی این فناوری، ناوگان زیردریایی هسته‌ای استرالیا تا 2024 میلادی عملیاتی نخواهد شد.
البته این بدان معنا نیست که زیردریایی هسته‌ای لزوما کلاهک های اتمی حمل خواهد کرد چرا که این زیردریایی ها صرفا با سوخت هسته‌ای کار می کنند. با این حال، این فناوری حساس است، رآکتورهای زیردریایی‌های هسته‌ای آمریکا و بریتانیا از اورانیوم غنی شده 93 تا 97 درصدی استفاده می کنند و اورانیوم با درجه غنای بالاتر از 90 درصد، اورانیوم در سطح تسلیحاتی و نظامی در نظر گرفته می شود.
هم اکنون تنها 6 کشور آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و هند زیردریایی هسته‌ای در اختیار دارند. آمریکا با 68 زیردریایی هسته‌ای در این زمینه پیشرو است و پس از آن روسیه با 29 و چین با 12 زیردریایی هسته ای قرار دارند.
چرا این پیمان برای چین و سایر کشورها مهم است، اگر در آن گنجانده نشوند؟
تحلیلگران بر این باورند که پیمان امنیتی-دفاعی این سه کشور با هدف مقابله با نفوذ چین در منطقه است. چین این پیمان را محکوم کرده و آن را یک اقدام فوق العاده غیرمسئولانه ارزیابی کرده است. چین این پیمان را عاملی برای تشدید رقابت تسلیحات هسته‌ای می داند، کره شمالی نیز همین نگرانی را اعلام کرده است.
بر اساس پیمان ان پی تی، استرالیا از تولید و دستیابی به تسلیحات هسته‌ای منع شده ولی رآکتورهای دریایی از پادمان های هسته‌ای مستثنی شده است.
این پیمان موجب شد تا استرالیا قرارداد 40 میلیارد دلاری خرید زیردریایی دیزلی از فرانسه را لغو کند، اقدامی که ژان ایو لودرایان وزیر خارجه فرانسه آن را خنجر از پشت از سوی آمریکا ارزیابی کرده است. فرانسه در واکنش به این پیمان، سفرای خود از واشنگتن و کانبرا را فراخواند. با این حال فرانسه بعدا سفرای خود را به محل ماموریت خود بازگرداند.
با این حال، پیمان آکوس برخی سئوالات را بی پاسخ گذاشته است، اینکه چرا آمریکا فناوری هسته‌ای خود را با استرالیا و نه با هند به اشتراک خواهد گذاشت، آن هم پس از آنکه فرمانده سابق نیروی دریایی هند گفت، آمریکا سال های سال به دهلی نو گفته است که قوانین آمریکا اجازه نمی دهد فناوری هسته‌ای این کشور با سایر کشورها به اشتراک گذاشته شود.
منطقه هند-اقیانوسیه چیست و چرا برای آمریکا مهم است؟
یک مقام ارشد دولت بایدن گفت، پیمان اوکوس به رهبری واشنگتن بخشی از گام های بزرگتر برای ساخت و ایجاد همکاری با شرکای امنیتی در آسیا است تا امنیت و ثبات پایدار در منطقه برقرار شود. دهه ها بود که واشنگتن این منطقه وسیع را “آسیا اقیانوسیه” می نامید ولی در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ این واژه به “هند-اقیانوسیه” تغییر کرد.
این اقدام در ابتدا تلاشی از سوی ترامپ بود تا خودش را از سیاست باراک اوباما دور کند. ولی کارشناسان بر این باورند که دولت بایدن نیز از این واژه استقبال کرده است زیرا این واژه منطقه وسیعی را شامل می شود از هند گرفته تا نیوزلند، یعنی مناطقی که آمریکا قصد به چالش کشیدن چین را دارد.