هنگامی که جی تائو در اوایل سال ۲۰۱۰ در یک شرکت فضایی دولتی چینی کار میکرد، یک نگرانی بزرگ داشت: اگر به زودی شرکت خودش را راه اندازی نمیکرد، فرصت خود را از دست میداد. او و همکارانش با الهام از جایزه Lunar X گوگل – مسابقهای برای تیمهایی با بودجه شخصی – اولین کسانی بودند که یک مریخ نورد را روی ماه فرود آوردند. از آنجایی که پرداخت هزینه یک شرکت دولتی برای پرتاب مریخ نورد بسیار گران بود – و هیچ گزینه خصوصی وجود نداشت – آنها مجبور بودند قبل از شروع کار، تسلیم شوند.
جی، بنیانگذار و مدیرعامل استارتاپ ماهواره تجاری چینی Commsat، در این باره میگوید: “من احساس کردم کسی در چین باید این کار را شروع کند، حتی اگر در آن زمان هنوز توسط اکثر مردم شناخته نشده بود و سیاستهای مشخصی وجود نداشت. تا زمانی که بفهمیم زمان مناسبی است، شاید خیلی دیر شده باشد.”
در حالی که پروژه اینترنتی ماهوارهای ایلان ماسک موسوم به استارلینک، که توسط SpaceX اداره میشود، تقریباً ۷۰ هزار کاربر همزمان دارد. چین سالها با راه اندازی یک سرویس مشابه فاصله دارد و اگر شرکتهای خصوصی بخواهند پیشرفت کنند، مجبورند با غولهای دولتی درگیر شوند.
دو شرکت از این دست – شرکت علوم و فناوری هوافضای چین (CASC) و شرکت علوم و صنایع هوافضای چین (CASIC) – صورتهای فلکی خود را به نامهای Hongyan ، Hongyun و Xingyun برنامه ریزی کردهاند. این سه پروژه در نظر دارند بیش از ۵۰۰ ماهواره را به مدار پایین زمین پرتاب کنند.
گروه شبکه ماهوارهای چین که در اواخر آوریل تأسیس شد و معمولاً به آن China SatNet میگویند، اکنون وظیفه برنامه ریزی برای توسعه اینترنت ماهوارهای کشور و هماهنگی منابع را دارد. این گروه قصد دارد دو صورت فلکی در مدار پایین زمین با مجموع ۱۲۹۹۲ ماهواره بسازد.
China SatNet درست بعد از سه شرکت اصلی ارائه دهنده مخابرات کشور وارد میشود: China Telecom ، China Unicom و China Mobile. تحلیلگران میگویند این نشان میدهد China SatNet میتواند به عنوان چهارمین ارائه دهنده مخابرات کشور فعالیت کند و به توسعه شرکتهای فضایی تجاری کمک کند.
بلین کورسیو، بنیانگذار Orbital Gateway Consulting مستقر در هنگ کنگ، گفت اگرچه بعید است اولین صورت فلکی باند پهن ماهواره بزرگ چین توسط یک شرکت خصوصی اداره شود، اما این شرکتها هنوز میتوانند موشکها و ماهوارهها را تأمین کنند.
کورسیو افزود: “اگر چین بخواهد هزاران یا دهها هزار ماهواره پرتاب کند، به موشکهای زیادی احتیاج دارند. در مورد بسیاری از موشکهای آینده CASC صحبت شده است. آنها مأموریتهایی از جمله به مریخ و ایستگاه فضایی چین دارند، بنابراین شرکتهای خصوصی موشکی میتوانند در این امر مشارکت کنند. ”
شرکتهای فضایی تجاری در سال ۲۰۱۴ پس از انتشار مصوبه شورای سیاستگذاری چین که تشویق به سرمایه گذاری خصوصی در این بخش بود، فعالیت خود را در این بخش آغاز کردند. بر اساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۹ از موسسه تجزیه و تحلیل دفاعی آمریکا انجام شد، کارآفرینان چینی تحت تاثیر موفقیت پروژه SpaceX به سرعت به این معرکه پیوستند.
طبق گزارش ژوئن شرکت Cyzone، شرکت مشاوره استارتاپ چینی در سال ۲۰۲۰، شرکتهای خصوصی فضایی چینی بیش از ۱۰ میلیارد یوان (۱٫۵ میلیارد دلار) بودجه اختصاص دادهاند، در حالی که چهار سال قبل این رقم تنها ۱٫۴ میلیارد یوان بود که شامل تولید کنندگان ماهواره و راکت است.
Galaxy Space سازنده ماهواره مستقر در پکن، در ماه نوامبر گفت که اکنون پس از اختصاص بودجههای جدید، بیش از ۸ میلیارد یوان ارزش گذاری شده است.
سال گذشته، تولید کنندگان تجاری موشک در چین LandSpace و i-Space هر کدام ۱٫۲ میلیارد یوان از سرمایه گذاران بزرگ، از جمله Sequoia China و Matrix Partners China جذب کردند. آخرین بودجه Commsat هم شامل بودجه صندوق سرمایه گذاری اینترنت چین، یک صندوق دولتی بود که به طور مشترک توسط اداره فضای مجازی نظارت بر اینترنت کشور و وزارت دارایی راه اندازی شد.
با این حال، شرکتهای خصوصی هنوز مجبور به رقابت با شرکتهای بزرگ دولتی هستند، زیرا CASC و CASIC از قبل توانایی پرتاب خود را برای ماهوارهها دارند. به گفته لینکلن هینز، استادیار کالج جنگ هوایی ایالات متحده که در مورد تواناییهای فضایی چین تحقیق میکند، شرکتهای خصوصی نیز در معرض آسیب قرار میگیرند. هینز در ستونی برای مجمع شرق آسیا نوشت: “اگرچه ممکن است افزایش رقابت در داخل کشور به نفع منافع اقتصادی چین باشد، اما تصور اینکه حزب کمونیست چین قهرمانان ملی خود را کنار بگذارد دشوار است”.
یکی از این آزمایشات جسورانهتر، استفاده از متان مایع برای سوخت رسانی به پرتاب موشک است که توسط برخی از شرکتهای خصوصی تولید راکت در چین در حال توسعه است. متان مایع تکانه بیشتری در هر واحد سوخت تولید میکند و هزینه کمتری نسبت به سوخت جامد سنتی دارد. با این وجود با چالشهای فنی روبرو است.
یکی از شرکتهای تازه کار در این مسیر، LandSpace است که امیدوار است بتواند سوخت مورد نیاز پرتاب متوسط Zhuque-2 خود را با متان مایع تأمین کند و به این وسیله بتواند محموله ۶۰۰۰ کیلوگرمی (۱۳۲۲۸ پوند) را به مدار کم زمین حمل کند. این شرکت قصد دارد اولین پرتاب مداری راکت مورد انتظار امسال را انجام دهد.
هنوز هیچ موشک مایع مجهز به متان نتوانسته است آن را به مدار برساند، از جمله تقویت کننده SpaceX برای سیستم Starship خود به نام Super Heavy که از سوخت موتور یکبار استفاده مجدد به نام Raptor استفاده میکند. SpaceX قصد دارد اولین پرواز آزمایشی مداری خود را ماه آینده انجام دهد، پس از آنکه در اوایل سال جاری به ارتفاع ۱۰ کیلومتری (۶٫۲ مایل) رسید.
اما به گفته کورکیو مشاور اوربیتال گیت وی، حتی در حالی که دهها شرکت خصوصی با کمک سیاستهای سودمند دولت و بودجه برای ایجاد یک پایگاه صنعتی در حمایت از چشم انداز اینترنت ماهوارهای چین تلاش میکنند، این صنعت همچنان پراکنده است.