برنامه آمریکا برای تسریع در کاهش نیروهای نظامی خود در افغانستان ممکن است پیامدهای نگرانکنندهای برای چین داشته باشد، چراکه محدوده مرزی چین با افغانستان، منطقه سن کیانگ است که گروههای شورشی در آن مستقر هستند.
کریستوفر میلر، سرپرست وزارت دفاع آمریکا هفته گذشته اعلام کرد که ایالات متحده تعداد نیروهای نظامی خود را در افغانستان را از 4500 نفر به 2500 نفر کاهش میدهد.
به گفته نیشانک موتوانی، معاون اندیشکده تحقیق و ارزیابی افغانستان، مستقر در کابل، این خروج، خلأ قدرت امنیتی و نظامی را در منطقه مرزی چین تشدید خواهد کرد.
وی معتقد است که این خلأ میتواند توسط گروههای تروریستی و بنیادگرایان طالبان که از سیاستهای سرکوبگرانه پکن علیه اقلیتهای مسلمان در سین کیانگ خشمگین هستند، پر شود.
سازمان ملل تخمین میزند بیش از یک میلیون نفر از مردم اویغور در سین کیانگ – منطقهای سه برابر وسعت فرانسه – در آنچه که پکن مراکز آموزش حرفهای با هدف مقابله با اقدامات شورشی جداییطلبانه و تروریستی آنها میخواند، محصور شدهاند.
به همین علت، مجلس نمایندگان آمریکا قانونی را تصویب کرده و در آن خواستار تحریم چین به دلیل نقض حقوق بشر در سین کیانگ شده است.
ایالات متحده در سال 2001 به بهانه حضور القاعده در افغانستان، به این کشور حمله کرد تا طالبان را از قدرت برکنار کند.
آمریکا، القاعده را عامل حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001 در نیویورک و واشنگتن میداند که منجر به کشته شدن تقریباً 3000 آمریکایی شد.
در حالی که چین از حضور ارتش آمریکا در نزدیکی مرزهای خود خود ناراضی بود، اما از این فرصت استفاده کرد و جنگ ضد تروریسم واشنگتن را به هدف خود برای سرکوب گروههای مخالف مسلمان اویغور در سین کیانگ پیوند داد.
ایالات متحده هم از حمایت چین استقبال کرد و در سال 2002 جنبش اسلامی ترکستان شرقی که شامل گروههای اویغوری است که معتقدند سین کیانگ باید یک کشور اسلامی مستقل باشد، به عنوان یک گروه تروریستی اعلام کرد.
به دلیل روابط نزدیک جنبش اسلامی ترکستان شرقی با القاعده، چندین رهبر آن توسط ایالات متحده در حملات هوایی به افغانستان و پاکستان کشته شدند.
موتوانی نسبت به شرایط افغانستان بدبین است. او میگوید عقبنشینی ایالات متحده باید منوط به انصراف و قطع روابط طالبان با القاعده میشد، اما اینگونه نشد.
اگر افغانستان از نظر امنیتی از کنترل خارج شود، تأثیرات گسترده آن درگیری در چین احساس میشود.
در حالی که توان فعلی جنبش اسلامی ترکستان شرقی در ایجاد درگیری در چین به شدت محدود است، اما اگر طالبان کنترل خود را بر افغانستان افزایش دهند، این وضعیت میتواند تغییر کند.
در حالی که ترامپ هنوز از به رسمیت شناختن شکست خود در انتخابات نوامبر امتناع میورزد، تحلیلگران معتقدند که سردرگمی سیاست واشنگتن میتواند مجال بیشتری در اختیار گروههایی در افغانستان قرار دهد که آنها نیز کینهای ضد چین دارند.
به علاوه، در حالی که روابط پکن و واشنگتن در دولت ترامپ بسیار وخیم بود، مایکل پمپئو، وزیر امور خارجه در 20 اکتبر گفت که ایالات متحده، جنبش اسلامی ترکستان شرقی را از لیست سازمانهای تروریستی خود حذف میکند، تصمیمی که آشکارا خشم پکن را برانگیخت.
با خروج تدریجی آمریکا از افغانستان، مسئولان چینی تاکید کردهاند که قصد ندارند جای خالی آمریکا در افغانستان را پر کنند، زیرا این کشور در دهههای اخیر گودال سقوط قدرتهای بزرگ از شوروی تا آمریکا بوده است.
آمریکا بیش از 109 میلیارد دلار در جنگهای افغانستان خرج کرد و بیش از 2 هزار سرباز آمریکایی در این کشور کشته شدند.