چین در سال گذشته به پیشرفتهای علمی و فناوری بزرگی در زمینههای مختلف از انرژی پاک گرفته تا درمان کووید-۱۹ دست یافت. در این خبر درباره مهمترین پیشرفتهای علمی و فناورانه چین در سال ۲۰۲۲ گفتهایم.
گرچه چین از زمان آغاز شیوع کووید-۱۹ تا چند ماه گذشته درگیر توقف شیوع گسترده بیماری و حل این مشکل در کشورش بود اما با سرعت گرفتن روند واکسیناسیون و دیگر پروتکلها توانستند تا حدی خود را بازیابی کنند و بار دیگر به مسیر رشد بازگردند. کشور پهناور چین در میان این همهگیری چندان از مسیر رشد و توسعه خود خارج نشد و در سالی که گذشت پیشرفتهای چشمگیری در حوزه علم و فناروی داشت. در اینجا چند کار مهم فناورانه که چین در سال ۲۰۲۲ انجام داده بررسی میکنیم.
چین بزرگترین کریدور انرژی پاک جهان را میسازد
در ۲۰ دسامبر، نیروگاه برق آبی بایهتان، دومین نیروگاه بزرگ جهان از نظر کل ظرفیت نصب شده، در بخش بالایی رودخانه یانگ تسه در جنوب غربی چین به طور کامل به بهره برداری رسید. بایهتان که توسط شرکت تری گورجس(سه دره) چین ساخته شده است، دومین سد برق آبی بزرگ جهان با ظرفیت تولید ۱۶ گیگاوات برق از ۱۶ واحد است. بزرگترین پروژه برق آبی جهان “تری گورجس” است که ۲۲.۵ گیگاوات ظرفیت دارد. بهرهبرداری آن نشاندهنده تکمیل بزرگترین کریدور انرژی پاک جهان است که در آن شش نیروگاه برق آبی بزرگ در یانگ تسه برای انتقال برق از غرب غنی از منابع چین به مناطق دارای مصرف انرژی در شرق کار میکنند. این نیروگاه برق آبی گام بزرگی در استفاده کشور چین از انرژی پاک برای کمک به تحقق اهداف بلندپروازانه اقلیمی خود برای دستیابی به کربنخنثی قبل از سال ۲۰۶۰ است. کربنخنثی(Carbon neutrality) به دستیابی به انتشار صفر خالص دیاکسید کربن اشاره دارد. این هدف میتواند با ایجاد تعادل بین انتشار دیاکسید کربن با جبران آن(اغلب از طریق جبران کربن) یا زدودن انتشار آن از سوی جامعه انجام شود. این اصطلاح کربنخنثی در زمینه فرایندهای آزادسازی دیاکسید کربن در رابطه با حمل و نقل، تولید انرژی، کشاورزی و صنعت استفاده میشود.
پروژه راکتور “هوآلونگ وان” به طور کامل عملیاتی شد
شرکت ملی هستهای چین در ۲۵ مارس اعلام کرد، پروژه هوآلونگ وان(Hualong One) چین که یک راکتور هستهای نسل سوم داخلی است، تکمیل و به بهرهبرداری تجاری رسیده است. راکتورهای هوآلونگ وان(Hualong One) برای طول عمر ۶۰ ساله طراحی شده و دارای ظرفیت نصب شده ۱.۱۶۱ میلیون کیلووات هستند. پیشبینی میشود دو واحد نیروگاه هستهای پروژه – واحد شماره ۵ و واحد شماره ۶، سالانه نزدیک به ۲۰ میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کنند که معادل کاهش ۶.۲۴ میلیون تنی مصرف استاندارد زغال سنگ و ۱۶.۳ میلیون تن انتشار دی اکسید کربن است. تکمیل این پروژه برای بهینه سازی ساختار انرژی چین و ترویج توسعه سبز و کم کربن اهمیت زیادی دارد و به این کشور کمک خواهد کرد تا به اهداف کربنخنثی دست یابد. ساخت این راکتور که در شهر فوچینگ در استان فوجیان، واقع در جنوب شرق چین قرار دارد پس از پنج سال در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰ تکمیل و به شبکه متصل شد.
گام مهم چین در مونتاژ ایستگاه فضایی تیانگونگ
به گزارش آژانس فضایی سرنشین دار چین در ۳ نوامبر، ماژول آزمایشگاهی منگتیان در ایستگاه فضایی تیانگونگ چین، عملیات جابجایی بسیار مهمی را انجام داد که این امر نشان دهنده تکمیل مونتاژ ایستگاه فضایی تیانگونگ چین در مدار است. در طول عملیات یک ساعته، منگتیان از یک درگاه محوری ماژول اصلی تیانهه ایستگاه تیانگونگ به درگاه شعاعی این ماژول اصلی منتقل شد. این ماژول آزمایشگاهی حدود ۱۷.۹ متر طول، ۴.۲ متر قطر و بیش از ۲۳ تن وزن دارد. ۳۲ متر مکعب فضای داخلی دارد که فضانوردان میتوانند از آن استفاده کنند. فضاپیما از چهار بخش تشکیل شده است – یک محفظه کار خدمه، یک بخش محموله، یک کابین هوابند و یک ماژول خدمات. در داخل ۱۳ کابینت علمی برای نگهداری تجهیزات علمی وجود دارد. منگتیان در اوایل ماه اوت سال جاری میلادی سوار بر کشتی به ونچانگ منتقل شد. در سه ماه گذشته در این مرکز پرتاب، عملکرد آن پیش از پرتاب بررسی شد. چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان میلیاردها دلار در برنامه فضایی نظامی خود صرف کرده است و در نهایت نیز امیدوار است بتواند انسان را به ماه بفرستد.
پرتاب موفقیت آمیز ماموریت شنژو-۱۴ و شنژو-۱۵
امسال، چین دو سفینه فضایی سرنشین دار(شنژو چهاردهم و شنژو پانزدهم) را به ترتیب در ۵ ژوئن و ۲۹ نوامبر به فضا پرتاب کرد. در ۳۰ نوامبر، شش فضانورد چینی از این دو مأموریت، لحظهای تاریخی را هنگام ملاقات در داخل ایستگاه فضایی تیانگونگ این کشور رقم زدند. این اولین بار بود که شش چینی به طور همزمان در یک ایستگاه فضایی بودند و اولین گردهمایی دو خدمه چینی در مدار بود. سه فضانورد چینی در سفینه سرنشیندار شنژو چهاردهم پس از انجام بسیاری از کارها در طول ماموریت شش ماهه خود در ایستگاه فضایی، در ۴ دسامبر به سلامت به زمین بازگشتند. فضانوردان شنژو پانزدهم نیز قرار است به مدت شش ماه در مدار بمانند تا عملیات مهمی را انجام دهند.
مرتفعترین ایستگاه هواشناسی خودکار جهان در کوه اورست نصب شد
در ۴ می، محققان علمی چینی یک ایستگاه نظارت خودکار هواشناسی را در ارتفاع بیش از ۸۸۰۰ متر نصب کردند. این ایستگاه جایگزین ایستگاهی در ارتفاع ۸۴۳۰ متری در سمت جنوبی کوه شده است که توسط دانشمندان بریتانیایی و آمریکایی در سال ۲۰۱۹ راه اندازی شد تا به مرتفع ترین ایستگاه جهان تبدیل شود.
چین رکورد جهانی انتقال حالتهای کوانتومی از راه دور را ثبت کرد
دانشمندان چینی از طریق یک ماهواره آزمایش علمی کوانتومی، پیشرفت بیسابقهای را در تحقق انتقال حالتهای کوانتومی بین دو ایستگاه زمینی – ایستگاه لیجیانگ در استان یوننان و ایستگاه زمینی دلینگها در استان چینگهای که بیش از ۱۲۰۰ کیلومتر از هم فاصله دارند را از طریق یک ماهواره آزمایش علمی کوانتومی برای ساختن یک شبکه جهانی پردازش اطلاعات و ارتباطات کوانتومی ثبت کردند که این امر نشاندهنده یک گام غولپیکر است. این آزمایش توسط پان جیانوی، استاد فیزیک از دانشگاه علم و فناوری چین رهبری شد و مقاله در مجله Physical Review Letters در ۲۶ آوریل منتشر شد. انتقال حالتهای کوانتومی از راه دور که معمولاً توسط تلهپورت کوانتومی انجام میشود، یکی از رویکردهای اصلی چین برای ساخت شبکههای ارتباطی کوانتومی و یک نیاز ضروری برای تحقق وظایف پردازش اطلاعات کوانتومی متعدد است.
طولانیترین ارتباط مستقیم کوانتومی ایمن جهان
دانشمندان چینی طولانیترین ارتباط مستقیم کوانتومی ایمن جهان با اندازه ۱۰۰ کیلومتر را کشف کردند. این یافتهها در مقالهای با عنوان «تحقق ارتباط مستقیم کوانتومی امن در طول ۱۰۰ کیلومتر فیبر با حالتهای کوانتومی فاز و زمان» در اوایل آوریل در مجله Light: Science & Applications منتشر شد. قبل از این موفقیت، طولانیترین مسافت ارتباط مستقیم کوانتومی ایمن ۱۸ کیلومتر بود.
اولین میدان گازی بزرگ این کشور با لایه عمیق در دریای جنوبی چین کشف شد
شرکت ملی نفت فراساحلی چین، بزرگترین شرکت حفاری دریایی این کشور، در ۲۰ اکتبر گفت که این شرکت اولین میدان گازی بزرگ لایه عمیق در اعماق آب را در دریای جنوبی چین کشف کرده است. میدان گازی Baodao ۲۱-۱، واقع در حوضه کیونگ دونگنان، به ترتیب دارای بیش از ۵۰ میلیارد مترمکعب و ۳ میلیون مترمکعب گاز طبیعی و نفت میعانات است. میدان گازی پایه محکمی برای ساخت یک پایگاه تولید گاز با منابعی به وسعت تریلیون متر مکعب در دریای جنوبی چین ایجاد خواهد کرد.
تصاویر بهدستآمده توسط Kuafu ۱ منتشر شد
این کاوشگر با نام “رصدخانه خورشیدی پیشرفته مبتنی بر فضا”(ASO-S)، با نام مستعار Kuafu-۱ با موشک لانگ مارچ-۲دی(Long March-۲D) مهر ماه به فضا پرتاب شد و با موفقیت وارد مدار برنامهریزی شده خود شد. در ۱۳ دسامبر، چین اولین دسته از تصاویر علمی ثبت شده توسط رصدخانه پیشرفته خورشیدی مبتنی بر فضای این کشور را منتشر کرد. این رصدخانه به طور ویژه برای انجام کاوشگرهای جامع خورشید طراحی شده است.
این رصدخانه خورشیدی به نام “رصدخانه خورشیدی پیشرفته مبتنی بر فضا” که یک غول در اساطیر چینی است که به شکلی خستگی ناپذیر خورشید را تعقیب میکند، نامگذاری شده است. این رصدخانه در مداری سازگار با خورشید کار میکند و با چرخشهای زمین مختل نمیشود. این در حالی است که یک تلسکوپ زمینی میتواند خورشید را فقط در طول روز ببیند.
طبق گزارشی که در مجله «نیچر» منتشر شده است، اولین رصدخانه خورشیدی چین مجهز به سه ابزار است که اطلاعاتی را در مورد چگونگی ایجاد خروج جرم از تاج خورشیدی(CME) توسط میدان مغناطیسی خورشید و سایر فورانها ارائه میدهد. هزینه ساخت این رصدخانه خورشیدی ۹۰۰ میلیون یوان معادل ۱۲۶ میلیون دلار آمریکا بوده است و مدت زیادی در حال آماده سازی بود.
از جمله ابزارهای این کاوشگر میتوان به یک مغناطیسنگار برای مطالعه میدان مغناطیسی خورشید، یک تصویرگر پرتو ایکس برای مطالعه تابش پرانرژی منتشر شده توسط الکترونهای شتابگرفته در شرارههای خورشیدی و یک تاجنگار برای بررسی پلاسمای تولید شده توسط شرارهها و خروج جرم از تاج خورشیدی اشاره کرد.
این مأموریت همچنین با مطالعه آب و هوای فضایی که از این فعالیتها به دست میآید، ارزیابی میکند که چگونه شرارههای خورشیدی و خروج جرم از تاج خورشیدی میتوانند بر روی زمین در هنگام تعامل با جو سیاره تأثیر بگذارند. در زمین، این آب و هوا با سیستمهای ناوبری تداخل میکند و شبکههای برق را مختل میکند.
ASO-S قادر خواهد بود آب و هوای فضا را پیشبینی کند و به پژوهشگران این امکان را میدهد تا زمان و مکان وقوع چنین فورانهایی را پیشبینی کنند و برای پیامدهای آن آماده شوند.
قدرتمندترین موتور موشکی کشور چین با موفقیت آزمایش شد
در پنج نوامبر، مهندسان صنعت فضایی چین آزمایشی کلیدی از قدرتمندترین موتور موشک پیشران مایع این کشور انجام دادند که این گامی رو به جلو در توسعه یک موشک حامل فوق سنگین بود. اولین آزمایش احتراق موتور رانش ۵۰۰ متری که توسط آکادمی فناوری نیروی محرکه هوافضا در شیان، استان شانشی توسعه یافته است، در مرکز آزمایش آکادمی در حومه شیان انجام شد. این دستاورد یک پیشرفت مهم در تحقیق و توسعه موتور است که چهار برابر قویتر از قویترین موتور موشک چین است که دارای رانش ۱۲۰ تنی است. به گفته طراحان، این موتور اکسیژن مایع و نفت سفید مصرف میکند و دارای بزرگترین محفظه رانشگر در بین موتورهای موشک احتراقی چند مرحلهای در جهان است. انتظار میرود موتور جدید پیشرانه اصلی موشک لانگ مارچ ۹(مدلی که در دست تحقیق و توسعه است و برای فرستادن فضانوردان چینی به ماه استفاده خواهد شد) باشد. لانگ مارچ ۹ پس از تکمیل، احتمالاً به یکی از بزرگترین و قدرتمندترین پرتابگرهای جهان تبدیل خواهد شد.
شناور سرنشیندار چین در اعماق دریا پانصدمین غواصی خود را تکمیل کرد
در ۲۵ اکتبر، شناور شنهای یونگشی(Shenhai Yongshi)، پانصدمین عملیات غواصی خود را تکمیل کرد و توسط کشتی تحقیقاتی علمی Tansuo ۲ یا Exploration ۲ به شهر ساحلی سانیا در استان هاینان چین بازگشت. این مأموریت عمدتاً برای آزمایش عملکرد زیر آب تجهیزات توسعه یافته برای برنامه تحقیقاتی علمی خلبانی آکادمی علوم چین در اعماق دریا و فناوریهای اصلی دیگر پروژههای تحقیقاتی و توسعه ملی طراحی شده است. در طول این آزمایش ۱۱ روزه، این زیردریایی سرنشین دار پانصدمین شیرجه خود را در عمق ۱۴۵۰ متری کامل کرد و پس از ۹ ساعت زیر آب به کشتی Exploration۲ بازگشت. از سال ۲۰۱۷، میانگین زمان زیر آب ماندن این شناور برای تمام ۵۰۰ غواصی هشت ساعت و ۱۷ دقیقه بود که بیشترین زمان آن ۱۲ ساعت و ۵۳ دقیقه بود.
فسیلهای ماهی یافت شده در چین تاریخ تکامل را بازنویسی میکند
با توجه به چهار مقاله منتشر شده در مجله «نیچر»(Nature) در ۲۸ سپتامبر، محققان چینی گزارش دادند که فسیل ماهی پیدا کردهاند که حلقه گمشده را در مورد منشاء فک (یک ویژگی کلیدی که باعث ایجاد ۹۹.۸ درصد از تمام گونههای مهرهداران از نهنگهای غول پیکر گرفته تا انسانها که امروزه روی زمین زندگی میکنند) ارائه میدهد. این فسیلهای ماهی که به خوبی حفظ شدهاند، قدمت آنها به اوایل دوره سیلورین برمیگردد، آنها به ترتیب در شهر چونگ کینگ و استان گوئیژو توسط تیمی به سرپرستی ژو مین از آکادمی علوم چین، کشف شد. فسیلها شامل پنج گونه جدید از ماهیهای باستانی است و در میان آنها قدیمیترین مهرهداران فکدار دنداندار هستند که قابل توجه است. این اکتشافات مهم میتوانند داستان چگونگی تکامل انسان از ماهی را بازنویسی کنند.
ابزارهای جدید سنتز دی اکسید کربن میتوانند به حل مسائل زیست محیطی کمک کنند
بر اساس مطالعه ای که در ۲۸ آوریل در مجله Nature Catalysis منتشر شد، دانشمندان چینی روشی کارآمد برای سنتز دی اکسید کربن به ترکیبات زنجیره کربن طولانی غنی از انرژی مانند قند و اسیدهای چرب ایجاد کردهاند. این یک نقطه شروع برای تحقق سنتز مصنوعی بدون واکنش نوری محصولات آلی مهم از دی اکسید کربن است. کارشناسان میگویند این فناوری ممکن است انتشار گازهای گلخانهای رایج را به محصولی ارزشمند تبدیل کند که ممکن است راه جدیدی برای مقابله با مسائل زیست محیطی و دستیابی به اقتصاد پایدار ارائه دهد.
تلسکوپ فست جزئیات بی سابقهای از راه شیری را فاش میکند
فضای وسیع بین میلیاردها ستاره کهکشان راه شیری خالی نیست، بلکه پر از محیط نازک بین ستارهای است و پژوهشگران چینی به تازگی جزئیات بیسابقهای از راه شیری را آشکار کردند. دانشمندان چینی با استفاده از تلسکوپ کروی با دیافراگم پانصد متری(FAST) یا “چشم آسمان چین” جزئیات بی سابقهای از محیط میان ستارهای کهکشانی را آشکار کردند. به گفته “هان جینلین”، دانشمند رصدخانه ملی نجوم چین، طی بررسی حساس تپ اخترها با استفاده از تلسکوپ کروی با دیافراگم ۵۰۰ متری، دادههای خط طیفی محیط بین ستارهای به طور همزمان ثبت شد. اگرچه کالیبراسیون دقیق هنوز در حال انجام است، اما نتایج موجود در حال حاضر حساسترین نتایج برای تشخیص ابرهای گاز هیدروژن خنثی تا به امروز هستند و جزئیات بیسابقهای را در مورد توزیع گاز هیدروژن خنثی نشان میدهند. تلسکوپ کروی با دیافراگم ۵۰۰ متری که در یک “کارست” طبیعی عمیق و گرد در استان گوئیژو در جنوب غربی چین قرار دارد، فعالیت رسمی خود را در ژانویه ۲۰۲۰ آغاز کرد. گمان میرود این تلسکوپ حساسترین تلسکوپ رادیویی جهان باشد.
چین جزء اصلی بزرگترین “خورشید مصنوعی” جهان را تولید میکند
در ۲۲ نوامبر، چین یک جزء اصلی را در بزرگترین پروژه راکتور همجوشی هستهای جهان، که به عنوان بزرگترین “خورشید مصنوعی” جهان نیز شناخته میشود، راه اندازی کرد. به گفته توسعهدهنده آن، تولید اولین پنل دیواری با شار حرارتی تقویتشده رآکتور آزمایشی حرارتی بینالمللی، با عملکرد بسیار بالاتر از نیازها طراحی و در نتیجه مناسب برای تولید انبوه کامل شده است. تلاشهای مشابهی در ایالات متحده، اروپا، روسیه و کره جنوبی در جریان است. چین همچنین یکی از ۳۵ کشور درگیر در ابرپروژه “رآکتور آزمایشی گرماهستهای بینالمللی”(ITER) در فرانسه است.چین در سال ۲۰۰۳ به پروژه “ITER” پیوست و در آن زمان به عنوان فرصتی برای دانشمندان این کشور گزارش شد تا تخصص خود را گسترش دهند و فرصت ظهور و بروز در جامعه علمی بینالمللی پیدا کنند.
هواایست چینیها رکورد جدیدی را ثبت کرد
دانشمندان طی چند ماه گذشته آخرین مدل “هوا ایست” خود با نام “Jimu-۱” که یک کشتی هوایی غولپیکر پر از هلیوم است را آزمایش کردهاند. چینیها در طول عملیات این هوا ایست خود را به هوا پرتاب کردند تا این هواایست بتواند در ارتفاع ۹ هزار و ۳۲ متر و بر فراز فلات چینگهای تبت به جمعآوری داده درباره آب و هوا بپردازد. هواایستها(aerostat)، هواگردهای سبکتر از هوا هستند. این اولین باری بود که یک هواایست در این اندازه، به چنین ارتفاعی رسیده بود چرا که این هوا ایست حتی توانست از قله هشت هزار و ۸۴۹ متری کوه قومولانگما(Qomolangma) که در غرب به عنوان کوه اورست شناخته میشود، عبور کند. طبق گفته موسسه تحقیقات فلات تبت آکادمی علوم چین، سطح این کشتی هوایی از پارچه کامپوزیتی پیشرفته ساخته شده است که میتواند تا دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد را تحمل کند. حجم آن ۹۰۶۰ متر مکعب و وزن آن حدود ۲.۶ متریک تن است. کشتی هوایی نوعی هواگرد در کلاس هواایست میباشد که موتور هم دارد. مدلهای پیشرفته آن برای شناور ماندن در هوا با گاز هلیم پر میشوند. موتورهایی که پروانهها را میچرخانند تا کشتی هوایی را به جلو ببرند به این اتاقک متصل میشوند. بر خلاف بالون، حرکت کشتیهای هوایی به باد بستگی ندارد. این کشتی هوایی میتواند ابزارهای علمی متعددی را حمل کند که این امر به دانشمندان اجازه میدهد دادههای مرتبط با جو را جمعآوری کرده و فرآیند انتقال رطوبت را مطالعه کنند و تغییرات کربن سیاه، غبار، متان، دیاکسید کربن و سایر مواد در ارتفاع بسیار زیاد را بررسی کنند. دانشمندان امیدوارند که این دادهها بتواند بینشهای مهمی در مورد اینکه چگونه غرب وزان(حرکت بادهای غرب به سمت شرق در عرضهای جغرافیایی میانی)، میتواند بر محیط زیست فلات چینگهای-تبت تأثیر بگذارد، در اختیار آنها قرار دهد.
اولین آنتی ویروس خانگی به نبرد ویروس میرود
در ۲۵ ژوئیه، اولین داروی ضد ویروس کووید-۱۹ آزوودین در چین، مجوز استفاده اضطراری را از اداره ملی محصولات پزشکی چین، دریافت کرد. این داروی خوراکی که توسط شرکت هنان بیوتک مستقر در استان هنان ساخته شده است، حاوی ۳۵ قرص در هر بسته است. این دارو برای درمان بیماران بزرگسال مبتلا به کرونا با علائم متوسط استفاده می شود. آزوودین برای اولین بار در ژوئیه ۲۰۲۱ برای درمان بیماران HIV تأیید شد و همچنین مشخص شد که برای مقابله با کرونا امیدوارکننده است.
بزرگترین جرثقیل همهجارو جهان اولین بارگیری را به پایان رساند
به گفته توسعهدهنده این جرثقیل یعنی شرکت ماشینآلات چینی Xuzhou Construction Machinery Group، بزرگترین جرثقیل همهجارو جهان اولین بارگیری خود را در یک پروژه انرژی بادی خشکی در استان شاندونگ شرق چین در ۱۴ نوامبر به پایان رساند. این جرثقیل که XCA۲۶۰۰ نام دارد، وزنی معادل ۱۷۱ تن را تا ارتفاع ۱۶۰ متری بالا برد. به گفته شرکت یاد شده، این جرثقیل – با ظرفیت بار پایه ۲۶۰۰ تن – میتواند حداکثر وزن ۱۷۳ تن را تا حداکثر ارتفاع ۱۶۰ متر بالا ببرد. این ظرفیت میتواند تا حد زیادی راندمان بالابر را در پروژههای نصب توربین بادی بسیار بزرگ بهبود بخشد.
منبع: isna