به نظر می رسد تسلط دلار آمریکا در تجارت جهانی با گسترش یک بلوک اقتصادی شامل چین به چالش کشیده شود.
انجمن پنج اقتصاد ملی در حال ظهور بزرگ – برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی – که بریکس نامیده می‌شود، حدود یک چهارم اقتصاد جهانی و 41.9 درصد از جمعیت روی زمین را تشکیل می‌دهد.
انتظار می‌رود موضوع «دلارزدایی» در تابستان امسال با دیدار رهبران ارشد کشورهای بریکس مورد توجه قرار گیرد.
گسترش اقتصادی بریکس می تواند سرعت پذیرش سیستم‌های تجاری و مالی خارج از حوزه دلار را تعیین و چالش‌های خاصی را برای موقعیت غالب دلار به عنوان یک ارز بین‌المللی ایجاد کند.
پکن طی یک سال و نیم گذشته با اشاره به تحریم‌های غرب علیه روسیه به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه 2022، از جمله مسدود کردن دارایی‌های بانک مرکزی روسیه و بیرون راندن آن از سوئیفت جهانی و همچنین ممانعت از دسترسی مسکو به دلار آمریکا انتقادات خود را نسبت به «سلاح‌سازی» دلار افزایش داده است.
به نظر می‌رسد که درخواست‌ها برای دلارزدایی در ماه‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است، مانند زمانی که رئیس‌جمهور برزیل، لولا داسیلوا در جریان سفر خود به چین در ماه آوریل، به جای دلار آمریکا، علناً خواستار تسویه حساب‌ها با ارز محلی شد.
چنین اتحادیه‌های ارزی توافق‌نامه‌های بین‌دولتی هستند که شامل دو یا چند کشور می‌شود که واحد پول مشترکی دارند. روسیه پیشتاز توسعه این اتحادیه ارزی برای تجارت فرامرزی بین تعدادی از کشورهای در حال توسعه است.
در همین حال، پول چین به طور فزاینده‌ای در تسویه حساب‌های تجاری، پرداخت‌های بین‌المللی و معاملات ارز خارجی (فارکس) استفاده می شود. به عنوان مثال، دولت آرژانتین بدهی صندوق بین‌المللی پول را به یوان پرداخت کرد که از طریق یک طرح مبادله ارز دوجانبه به دست آمده بود.
بانک خلق چین در گزارش سه ماهه سیاست پولی خود متعهد شد که بین‌المللی شدن یوان را ترویج کند، استفاده از آن را در تجارت و سرمایه گذاری فرامرزی گسترش و بازار خارجی خود را توسعه دهد.
اقتصادهای بیشتری تنوع ذخایر ارزی خود را تسریع می‌کنند و این شامل پذیرش ارزهای اقتصادهای نوظهور مانند یوان نیز می‌شود.
دلارزدایی عمدتاً در ذخایر بین‌المللی بانک‌های مرکزی دیده می‌شود، زیرا دلار توسط ارزهای مختلف از جمله [یوآن] به بیرون رانده می‌شود.
بر اساس گزارش داچ بانک، سهم دلار آمریکا از ذخایر ارز جهانی در سال 2022 به 58.6 درصد کاهش یافت و به پایین‌ترین حد خود از زمان ارائه داده‌ها یعنی سال 1995 رسید.
با نگاهی به تحولات بلندمدت، به نظر می‌رسد که دلار آمریکا بیشتر با ارزهای آسیایی، یعنی یوان دیجیتال و ین ژاپن جایگزین می‌شود.
خطوط مبادله دوجانبه با بانک‌های مرکزی مختلف، که توسط بانک خلق چین از سال 2009 ایجاد شده است، نمونه‌ای شاخص بود که نشان می دهد حذف دلار مستلزم به چالش کشیدن نقش بین‌المللی آن در صورت‌حساب تجاری است.
با این حال، با توجه به اینکه بازده بالاتر نرخ بهره دلار آمریکا آن را برای بخش خصوصی جذاب می کند، سهم آن در ذخایر ارز جهانی اندکی به 59.2 درصد در سه ماهه اول سال 2023 افزایش یافت.
یوان برای سرمایه گذاران خصوصی، همچنان جذابیت کمتری نسبت به دلار آمریکا دارد، زیرا سهم یوان از دارایی‌های بین‌المللی خارج از ذخایر بانک مرکزی از 5 درصد به تنها 6 درصد در 7 سال گذشته در مقایسه با سهم 49 درصدی دلار افزایش داشته است.
دلار آمریکا همچنان در بازار اوراق قرضه بین‌المللی پیشتاز است، زیرا سهم آن در بدهی‌های خارجی 48 درصد برای بانک‌ها و 51 درصد برای بخش‌های غیربانکی باقی مانده است.
منبع: scmp