«ساخت چین ۲۰۲۵» با یارانه‏‏‌های سخاوتمندانه

هفت‌سال پس از اینکه پکن طرح «ساخت چین ۲۰۲۵» خود را برای تقویت تولیدات پیشرفته و نوآورانه در این کشور راه‌‌‌اندازی کرد، این اصطلاح عملا از بحث‌‌‌های عمومی و اسناد رسمی ناپدید شد. اما خود سیاست نمرده است.

در واقع یارانه‌‌‌های دولتی همچنان به سمت شرکت‌های مرتبط و مورد علاقه مانند سازندگان خودروهای الکتریکی و سازندگان تراشه هدایت می‌شود و این ارقام هر روز در حال رشد است. این افزایش رقم حتی در شرایطی صورت می‌گیرد که عمدتا منابع محلی برای تامین بودجه تحت فشار قرار می‌‌‌گیرند. طرح ساخت چین ۲۰۲۵، در اصل در ماه مه ۲۰۱۵ با هیاهوی بسیار و با هدف تبدیل این کشور «از یک‌غول تولیدی به یک‌قدرت تولیدکننده جهانی» تا سال ۲۰۴۹ مدنظر قرار گرفت.

این سال برابر با صدمین سالگرد جمهوری خلق چین است. دولت‌‌‌ها در سراسر جهان به دلایل مختلف برای کمک به بخش‌‌‌های فناوری در قلمرو خود کمک مالی می‌کنند. چین نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ به‌ویژه اینکه تلاش‌‌‌هایش را برای اجرای این سیاست استراتژیک مرتبط با هدف بلندمدت شی جین پینگ دوچندان کرده است. رئیس‌‌‌جمهور چین در نظر دارد «یک دولت سوسیالیستی مدرن و مرفه» تا آن سال ایجاد کند. این طرح ۱۰حوزه کلیدی را برای تقویت -از فناوری اطلاعات، روباتیک و وسایل نقلیه انرژی جدید، از طریق بیوتکنولوژی و ماشین‌‌‌آلات کشاورزی تا تجهیزات هوافضا، دریایی و راه‌‌‌آهن- در نظر دارد. ساخت چین ۲۰۲۵، وعده تشویق نوآوری را با ترکیبی از رویکردهای بازارمحور و راهنمایی‌‌‌های دولتی می‌دهد.

در حالی که ایالات‌متحده در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ جنگ تجاری خود را علیه چین آغاز کرد، پکن استفاده از این واژه را متوقف کرد. اما تجزیه و تحلیل «نیکی‌آسیا» از داده‌‌‌های گردآوری‌‌‌شده توسط رتبه‌‌‌بندی فیچ نشان می‌دهد که دریافت‌‌‌کنندگان برتر یارانه‌‌‌های دولتی عمدتا شرکت‌های فناوری هستند که با ساخت چین ۲۰۲۵ مرتبطند. در این میان استثناهای بزرگ، شرکت‌های انرژی خاصی هستند که به دلایل مختلف، از جمله امنیت انرژی و ثبات قیمت، به‌شدت مورد حمایت قرار گرفته‌‌‌اند. یارانه‌‌‌های دولت چین به شرکت‌های فهرست‌‌‌شده در سرزمین اصلی پرداخت می‌شود؛ بدون اینکه اطلاعات مناسبی از دولت چین در مورد یارانه‌‌‌های دولتی در دسترس باشد. فیچ اطلاعات عمومی تقریبا ۵هزار شرکت فهرست‌‌‌شده در فهرست اصلی را جمع‌‌‌آوری کرده است.

شرکت خودروسازی شانگهای، بزرگ‌ترین خودروساز کشور از نظر اندازه، در سال ۲۰۲۱ بیشترین میزان یارانه، ۰۳/ ۴میلیارد یوآن (۵۹۸میلیون دلار) یا ۳۱‌درصد بیشتر از سال قبل را دریافت کرد و تاج را از چاینا پترلیوم پس گرفت. سینوپک نیز جزو شرکت‌هایی است که رقم‌‌‌های درشتی دریافت می‌کند و سال‌ها این تاج از آنِ این شرکت بود. سه‌خودروساز دیگر در بین ۱۰خودروساز برتر قرار گرفتند: «کمپانی بی‌‌‌وای‌‌‌دی (BYD)، گریت‌‌‌وال موتور و آنوهی اتوموبیل.» در مجموع، یارانه‌‌‌های صنعت خودرو نشان می‌دهد که اولویت پکن پرورش تولید خودروهای انرژی پاک در داخل کشور در بحبوحه تغییر تاریخی به سمت برقی‌‌‌سازی است.

کمپانی بی‌‌‌وای‌‌‌دی که اخیرا از تسلا به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده خودروهای برقی جهان از نظر وسایل نقلیه فروخته‌شده پیشی گرفته است، در آخرین گزارش سالانه خود بیش از ۱۲مورد یارانه‌‌‌ای را فاش کرد که شامل مبالغ هنگفتی از دو «صندوق توسعه صنعتی» بوده که یکی را برای خودرو و دیگری را برای ارتقای باتری دریافت کرده است. شرکت گریت‌‌‌وال سازنده بزرگ خودروهای اسپرت (SUV) در سال ۲۰۱۹، از افزایش ۷۳درصدی دریافت یارانه بهره‌‌‌مند شد. بخش بزرگی از این یارانه‌‌‌ها از «صندوق حمایت از سیاست صنعتی دولتی» به دست آمد. خودروسازی جک که عمدتا خودروهای تجاری تولید می‌کند، بیش از ۲۰مورد یارانه‌‌‌ای را فاش کرد که بزرگ‌ترین مورد برای یک «پروژه خودروساز» بوده است. این یارانه عمدتا برای ساخت یک‌کامیون فوق‌سبک برقی دریافت شده است.

کمک‌های مالی دولت به جک در طول سه‌سال گذشته تقریبا دوبرابر شد و بیش از ۱۴برابر از کل سود خالص شرکت فراتر رفت. در این بین کمپانی فناوری معاصر آمپرکس (CATL) در میان ۱۰شرکت برتر سازنده باتری‌‌‌های برقی جهان، یارانه‌‌‌اش طی سه‌سال ۶/ ۲برابر شد و به ۶۷/ ۱میلیارد دلار رسید. شرکت‌های خودروساز چونگ‌‌‌کینگ چانگان و گروه اتوموبیل گوانگوژو نیز در بین ۲۰دریافت‌‌‌کننده برتر یارانه‌‌‌ها قرار گرفتند. تراشه‌‌‌ها و نمایشگرهایی که برای طیف وسیعی از آیتم‌های فنی حیاتی هستند، در جدول رده‌‌‌بندی لیگ دریافت یارانه‌‌‌ها نیز در رتبه‌‌‌های بالایی قرار دارند. شرکت بین‌المللی تولید نیمه‌‌‌هادی (SMIC)، قهرمان ملی چیپ‌‌‌های چین و «شرکت بی.‌‌‌او.یی تکنولوژی»، تولیدکننده پیشرو نمایشگر که در فهرست ۱۰شرکت برتر قرار دارند در میان دریافت‌کنندگان یارانه رتبه نهم را به خود اختصاص دادند.

همچنین شرکت‌های چاینا تله‌‌‌کام و چاینا موبالی که فناوری «جی‌فایو» (۵G) را پیش می‌‌‌برند، در بین ۲۰شرکت برتر دریافت‌‌‌کننده یارانه از دولت چین هستند. البته این بودجه به شرکت‌های کوچک‌تر هم اختصاص می‌‌‌یابد. بررسی دریافت‌‌‌کنندگان با نسبت‌‌‌های بالای یارانه‌‌‌های دولتی نشان می‌دهد که شرکت‌های بیوتکنولوژی هم بی‌‌‌نصیب نمانده‌‌‌اند؛ شرکت‌هایی مانند شانگهای دارویی یژونگ و شرکت بایوساینس رقم‌‌‌های قابل‌توجهی دریافت کرده‌اند. این در حالی است که دولت‌‌‌های خارجی همچنان نگران سیاست ساخت چین ۲۰۲۵ هستند. گزارش توجیهی سالانه وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن (METI) که در اواخر ژوئن منتشر شد، بخشی را به یارانه‌‌‌های دولتی چین اختصاص داد و افزایش مداوم پرداخت‌‌‌ها به شرکت‌ها را در ۱۰حوزه اصلی نگران‌‌‌کننده خواند.

بررسی وزارت اقتصاد ژاپن نشان می‌دهد که یارانه‌‌‌های این شرکت‌ها بیشتر از فروش‌‌‌شان است. رشد یارانه‌‌‌ها پس از سال ۲۰۱۸ شتاب گرفت، در حالی که به نظر می‌‌‌رسید دیگر در داخل چین کسی اسمی از «ساخت چین ۲۰۲۵» نمی‌‌‌آورد. مجموع کمک‌‌‌های بلاعوض به شرکت‌های مرتبط با ساخت چین ۲۰۲۵ در سال ۲۰۲۰ به حدود ۱۰۰میلیارد یوآن رسید که نسبت به سال ۲۰۱۵ بیش از دوبرابر شده بود. حمایت مالی از این بخش‌‌‌ها همچنان سخاوتمندانه ادامه دارد. میزان کلی کمک‌های مالی دولت در سال ۲۰۲۱، براساس آمار فیچ، ۹۲/ ۲۱۷میلیارد یوآن یا ۲/ ۳‌درصد کمتر از سال پیش از آن بود. این اولین کاهش سالانه از سال ۲۰۰۹ است، اما با همه کارشناسانی که در نیکی آسیا تماس گرفته شد، معتقدند که تغییری در سیاست پکن برای حمایت از شرکت‌های فناوری ایجاد نشده است و این سقوط موقتی و فنی تلقی می‌شود.

کارشناسان می‌‌‌گویند که یارانه‌‌‌ها می‌‌‌تواند با سطح هزینه‌‌‌های تحقیق و توسعه مرتبط باشد. در اواسط ژوئن، شورای ایالتی به دولت‌‌‌های محلی دستور داد به‌‌‌رغم مشکلات مالی، از این شرکت‌ها حمایت کنند. در گزارش‌‌‌های توجیهی، در کنار آموزش، بیمه درمانی و زیرساخت‌‌‌سازی، «تحقیق و توسعه علم و فناوری» مهم‌ترین اولویت چین است و صراحتا اشاره شده است که ارائه یارانه‌‌‌ها به شرکت‌های فناوری باید با قدرت ادامه یابد. به همین منظور آمریکا نیز دست به اقدام متقابل زده و سنای آمریکا پیشنهاد جنگ تراشه‌‌‌ها را داده است؛ جنگی که برای آمریکا بودجه ۵۲میلیارد دلاری در پی دارد.

منبع: donya-e-eqtesad

پایگاه خبری تحلیلی چین نگارچین نگار

«ساخت چین ۲۰۲۵» با یارانه‏‏‌های سخاوتمندانه

چین اولین دستگاه مجهز به ۶G برای شناسایی زیردریایی‌ها را آزمایش کرد

رکوردشکنی چینی‌ها در پرتاب‌های فضایی

سیاست‌های جدید جمعیتی ضرورتی برای حفظ اقتدار چین

سیاست مهار چین توسط آمریکا در هند-اقیانوسیه و دریای چین جنوبی

خبرنامه انرژی‌های نو و تجدیدپذیر چیـن – فروردین ماه ۱۴۰۳

چین در سکوت به دنبال جذب نخبگان خارجی حوزه تراشه

برآورد ماهواره‌های چینی از میزان تخریب گسترده غزه

خبـرنامـه فنـاوری چیـن – فروردین ماه ۱۴۰۳

ربات هوش مصنوعی چینی‌ها برای جراحی‌های کم‌تهاجمی مغز

چرا غرب به توانمندی چین در ایجاد ظرفیت زنجیره تامین باتری خودرو نیاز دارد؟

طرح شنجن، مرکز نوآوری چین برای جوان سازی اقتصادی

مشارکت ۵۵درصدی چین در بخش انرژی تجدیدپذیر دنیا در ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴

چین بستری برای همکاری بین‌المللی در زمینه مبانی علمی برای دانشمندان سراسر جهان ایجاد می‌کند

چرا برندهای خودروهای الکتریکی چینی می‌توانند در بازار آفریقا پیشتاز باشند؟