چین نگاه ویژه‌ای به بازار آسیای جنوب شرقی، آفریقا و آمریکای جنوبی دارد چرا که این بازارها حساسیت بیشتری نسبت به قیمت دارند. آمارها نشان می‌دهد چین برای ورود به بازارهای ایالات‌متحده و اروپا تا آنجا که خودروهای چینی در جاده‌های غرب دیده شوند، راهی پنج‌ساله پیش روی خود دارد.
در پیش‌نویس نهایی همکاری ۲۵ ساله ایران و چین که تابستان سال گذشته منتشر شد طراحی شهرک صنعتی تولید خودرو پیش‌بینی شده است. هر چند در قرارداد همکاری که هفته گذشته به امضا رسید مفادی منتشر نشده، با این حال پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که دو کشور به طور حتم همکاری ویژه‌ای در صنعت خودرو خواهند داشت. اما سوالی که هم‌اکنون مطرح می‌شود این است که آیا باید در انتظار جایگزینی چینی‌ها با فرانسوی‌ها در صنعت خودروی کشورمان باشیم؟ چینی‌ها در مسیر توسعه صنعت خودرو نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکایی دچار عقب‌ماندگی محسوسی هستند، با این حال طی یک دهه گذشته گام‌های بلندی برای ارتقای کمی و فناوری خودرو برداشته‌اند. اما این کشور در شرایط کنونی کجای خودروسازی دنیا قرار دارد؟ در سال ۲۰۲۰ بالغ بر۲۰ میلیون خودروی سواری و پنج میلیون وسیله نقلیه تجاری در چین تولید شده است.
چین با این حجم از تولید، رتبه نخست را در میان کشورهای دارای بیشترین تولید خودروی سواری به خود اختصاص داده است و به‌دنبال آن ژاپن، آلمان، ایالات‌متحده و کره‌جنوبی قرار دارند. به طور متوسط از هر چهار خودروی سواری تولید شده در جهان، یک خودرو، ساخت چین است. تولید سرسام‌آور خودرو در این کشور در پاسخ به افزایش فزاینده تقاضا بوده است. فروش خودروی سواری از حدود ۷ میلیون دستگاه در سال ۲۰۰۸ به بیش از ۲۰ میلیون دستگاه در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است. گرچه در سال ۲۰۱۷ به‌دلیل رکود اقتصادی این کشور، بازار فروش خودرو در چین تاحدودی رکود داشت اما پیش‌بینی می‌شود بازار چین در سال‌های پیشرو خود را بهبود خواهد داد و در سال ۲۰۲۲ سرعت شتاب این صنعت افزایشی چشمگیر خواهد داشت.
با وجود افزایش تولید خودرو در این کشور آسیایی، چین مدعی افزایش سهم خود در بازار خودروهای صاحب برند نیست و تنها بر آن است که جایگاه خود را در این رقابت بین‌المللی افزایش دهد. سهم بازار خودروهای سواری چین که با طراحی‌های داخلی چینی به فروش رسیده‌اند، در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ تقریبا ثابت بوده است. ضمن آنکه تقریبا همه خودروهای پرفروش پیشرو در چین محصول سرمایه‌گذاری مشترک با تولیدکنندگان خارجی هستند. اما یکی از معیارهای توسعه‌یافتگی صنعت خودروی یک کشور حضور آن در بازارهای جهانی است. آیا خودروسازان چینی در کشورهای اروپایی و آمریکایی حضور دارند؟
در پاسخ به این سوال می‌توان گفت در شرایط کنونی اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین صادرکننده خودروهای سواری به چین است که ۳/ ۵۳درصد از کل واردات خودروهای چینی را از نظر ارزش تشکیل می‌دهد.
از سوی دیگر چین دومین مقصد اصلی برای خودروهای سواری ساخته شده در اتحادیه اروپا است، ۵/ ۱۷ درصد از ارزش کل صادرات خودروهای اتحادیه اروپا برای چین است. اروپا اما تنها صادرکننده خودرو به چین نیست بلکه در چین، پایگاهی برای تولیدات خود نیز به راه انداخته است. در سال ۲۰۱۸ تولیدکنندگان خودرو متعلق به اتحادیه اروپا تقریبا ۶ میلیون خودروی سواری در چین تولید کردند که تقریبا ۲۵ درصد از کل تولید خودروهای چینی را تشکیل می‌دهد. همچنین شرکت‌های چینی سال گذشته بیش از ۴۲۲ هزار دستگاه خودروی سواری در اتحادیه اروپا در پنج کارخانه در بلغارستان، بلژیک، سوئد و انگلستان تولید کردند.
چین و اتحادیه اروپا بازارهای شماره یک و دو خودروی جهان هستند. این دو مجموعا نیمی از کل خودروهای سواری فروخته شده و ساخته شده در سراسر جهان را تشکیل می‌دهند. در حال حاضر تمام ۱۵ شرکت عضو انجمن خودروسازان اتحادیه اروپا در چین فعال هستند. حضور برخی از آنها شامل واردات وسایل نقلیه موتوری به چین است.
با این حال اکثریت قریب به اتفاق سازندگان خودروی اروپایی در چین مشغول به تولید خودرو هستند و حدود ۳۰ کارخانه تولید و مونتاژ را اداره می‌کنند.
از طرف دیگر، خودروهای چینی نیز در حال افزایش سهم خود در بازار اتحادیه اروپا هستند. در سال ۲۰۱۸ تقریبا ۳۲۰هزار خودروی سواری از چین به اتحادیه اروپا صادر شده است، در حالی که در سال پیش از آن حدود ۱۳۲هزار خودرو صادر شده است. گرچه خودروسازان چینی بر صادرات خود به بازارهای نوظهور افزوده‌اند، با این حال آنان در پی آن هستند که بازارهای خارج از آسیا را به قبضه خود درآورند. در این میان اختلافات پکن و واشنگتن در دوران تصدی‌گری کاخ سفید توسط ترامپ سبب شد چین نگاه ویژه‌ای به اتحادیه اروپا داشته باشد؛ با این حال اروپا همواره مقصدی جذاب برای چینی‌ها بوده است. اما ورود چینی‌ها به بازار خودروی ایالات‌متحده، سرگذشتی متفاوت نسبت به ورود سایر خودروسازان آسیایی به این کشور دارد.
در دهه ۸۰ و ۹۰میلادی شرکت‌هایی چون هیوندا، تویوتا و نیسان تولیدات خود را در خانه‌های خود ارتقا دادند و با گذشت زمان راهی بازار خودرو در آمریکا شدند و سپس به مراکز تحقیق و توسعه‌ای این کشور ورود پیدا کردند. این روند اما برای چینی‌ها به شکلی معکوس رخ داد. اگر ولوو را از محاسبات خود حذف کنیم، تقریبا هیچ خودروی چینی دیگری در جاده‌های ایالات‌متحده به چشم نمی‌خورد؛ اما شرکت‌های چینی در این کشور در حال قبضه تکنولوژی در سیلیکون‌ولی و مراکز تحقیقاتی آمریکا هستند و به نظر می‌رسد نسل جدید خودروهای الکترونیکی و تخصصی در دستان چینی‌ها باشد. چین در پی آن است که تا سال ۲۰۲۵ سالانه بالغ بر ۵میلیون دستگاه خودروی برقی راهی بازار کند که معادل نیمی از بازار این دست خودروها در جهان است. در حال حاضر بالغ بر ۱۰۵ شرکت فناوری‌محور چینی در آمریکا مشغول تحقیق در حوزه خودرو هستند و چین بدون ورود اتومبیل توانسته جایگاه آتی خود را در بازار خودروی آمریکا تثبیت کند. اما چه آینده‌ای برای خودروسازی چین قابل تصور است؟
در حال حاضر، چین بزرگ‌ترین تولیدکننده خودرو در جهان است و طبق اعلام سازمان بین‌المللی تولیدکنندگان وسایل نقلیه موتوری، در سال ۲۰۱۹ بالغ‌بر ۲۸درصد از کل خودروهای تولید شده در جهان را به خود اختصاص داده است. چین تقریبا ۳درصد از وسایل نقلیه تولیدی خود در سال ۲۰۱۹ را صادر کرده است. همچنین در سال گذشته، چین تقریبا یک میلیون خودرو به خارج از کشور صادر کرد در حالی که آلمان تقریبا ۵/ ۳میلیون دستگاه در خارج از کشور فروخته است.
برآوردها نشان می‌دهد چین نگاه ویژه‌ای به بازار آسیای جنوب شرقی، آفریقا و آمریکای جنوبی دارد چرا که این بازارها حساسیت بیشتری نسبت به قیمت دارند. آمارها نشان می‌دهد چین برای ورود به بازارهای ایالات‌متحده و اروپا تا آنجا که خودروهای چینی در جاده‌های غرب دیده شوند، راهی پنج‌ساله پیش روی خود دارد.