پیشرفت علم و فناوری تاثیر شگرفی بر زندگی انسان داشته و با آغاز قرن بیست و یکم نیز تکاپوی دولت‌ها برای پیشرفت، به رقابتی جدی در عرصه‌هایی چون هوش مصنوعی تبدیل شده که برتری آینده به آن مربوط است.
بشر با پشت سرگذاردن دوره‌های مختلف فناوری معاصر از اختراع مُرس گرفته تا رسیدن به «وب-۶ »، اکنون عرصه‌های جدید را در این زمینه در می‌نوردد و آن رسیدن به هوش مصنوعی است.
بطور خلاصه هوش مصنوعی یا «هوش ماشینی» سامانه‌هایی هستند که قادرند بنابر الگوریتم‌هایی خاص، در شرایط پیچیده همانند انسان از خود واکنش نشان دهند.
این فناوری همچون سایر فناوری‌های دیگر در زمینه‌هایی همچون علم، اقتصاد و به خصوص درعرصه نظامی رسوخ کرده است آنچنان که به عقیده کارشناسان چنانچه کشوری در این عصر خواسته باشد یک قدرت اقتصادی محسوب شود باید از این فناوری جدید برخودار شود. به عبارتی ساده‌تر، در دوره کنونی دولت و کشورها برای آنکه قدرت به حساب آیند باید از توانایی در زمینه هوش مصنوعی برخوردار باشند، امری که به شدت در زمینه نظامی نیز خود را نشان می‌دهد.
عقب ماندگی آمریکا
اکنون مدتی است که زنگ‌های هشدار درباره عقب ماندن قدرتی چون آمریکا در عرصه هوش مصنوعی در قیاس با سایر رقبای بین‌المللی آن بخصوص چین به صدا در آمده است.
نشریه آمریکایی واشنگتن تایمز در خبری به نقل از یک افسر ارشد سابق نرم افزاری نیروی هوایی آمریکا نوشت: آمریکا صحنه رقابت به چین را در زمینه نبردهای سایبری و هوش مصنوعی باخته است.
«نیکلاس چیلان » (Nicolas Chaillan) هشدار داده است که چنانچه دولت فدرال آمریکا به فوریت از خواب بیدار نشود، دیگر مجالی برای متوقف ساختن چین در برنده شدن در عرصه هوش مصنوعی نخواهد بود.
چین، شوری سابق نیست
هنری کسینجر، ۹۷ ساله، وزیر خارجه پیشین آمریکا نیز درباره تغییر شرایط امروز جهان نسبت به گذشته به واشنگتن در زمینه رقابت با پکن هشدار داد.
کسینجر در مصاحبه‌ای با نشریه آلمانی «دی ولت» (Die Welt) در ۱۰ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ (۳۰ آوریل ۲۰۲۱) گفته بود مقابله آمریکا با چین برای حفظ موقعیت جهانی خود، متفاوت از تقابل گذشته آمریکا با اتحاد جماهیر شوری در دوران جنگ سرد است، چرا که در آن دوران شوری تنها یک قدرت نظامی به شمار می رفت اما چین نه تنها یک قدرت نظامی بلکه همزمان یک قدرت اقتصادی و فناوری به شمار می‌رود.
جنگی بسیار متفاوت‌تر
درهمین حال «لوید آستین» وزیر دفاع کنونی آمریکا نیز در اردیبهشت ماه گذشته حین حضور در پایگاه هوایی آمریکا مستقر در هاوایی با اشاره بخصوص به روسیه و چین گفته بود: روشی که ما در جنگ‌های مهم بعدی در آن خواهیم جنگید، بسیار متفاوت‌تر از قبل خواهد بود.
چین قدرتی چند وجهی
کارشناسان و مقامات سابق و کنونی سیاسی و نظامی آمریکا در حالی درباره عقب ماندن واشنگتن در عرصه نبردهای سایبری و هوش مصنوعی از چین خبر می‌دهند که با توجه به برتری‌های اقتصادی، علمی و نظامی؛ پکن را قدرتی چند وجهی می‌دانند.
به گفته کارشناسان و ناظران بین‌المللی، چین با داشتن قدرت اقتصادی توان ساخت و تامین هزینه تسلیحات نظامی خود را دارد، از دیگر سو در عرصه علم و فناوری‌های نوین همچون بستر سازی شبکه‌های پیشرفته «جی-۵» که مدتی پیش انگلیس ساخت آن را در این کشور به پکن سپرده بود اما با فشار واشنگتن ناگزیر به لغو این قرار داد شد، در عرصه هوش مصنوعی نیز حرف اول را می‌زند که این امر تاثیر به سزایی در ساخت تسلیحات فوق پیشرفته نسبت به طرف آمریکایی خود دارد.
چین پیشتاز و قدرت اصلی در هوش مصنوعی
بنابر آمار ارئه شده از سوی «انجمن تجارت بین‌المللی» از میان ۱۰۰ هزار حق امتیاز انحصاری هوش مصنوعی جهان بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۹ میلادی، نزدیک به ۳۷ درصد آنها به چین تعلق داشته است. این موضوع نشانگر آن است که چین در این عرصه پیشرو کشورهای دیگری چون آمریکا با ۲۴/۸ درصد و ژاپن با ۱۳/۱ درصد حرکت می‌کند و از نرم‌افزارهای چهره‌شناسی گرفته تا نرم افزارهای پرداختی در این کشور و موتورهای جست‌وجو همگی در چین به سرعت در حال رشد است.
هوش مصنوعی در خدمت تسلیحات نظامی
کارشناسان بر این باورند که هوش مصنوعی با برخوداری از الگوریتم هایی خاص و سخت افزارهایی مناسب قادر است تا با تجزیه و تحلیل شرایط موجود، قدرت تصمیم گیری را برای واحدهای کنترل شونده فراهم سازد، تسلیحاتی که مبتنی بر هوش مصنوعی ساخته شوند، می‌توانند با کنار گذاردن محدودیت‌های انسانی، قدرت آتش بار مهمی به نیروهای نظامی ارتش یک کشور بدهد.
ترفند واشنگتن برای جبران واماندگی
از آنجایی که واشنگن به خوبی می داند که طولانی مدت توانایی رقابت با پکن را دراین عرصه ها ندارد، تلاش می کند تا با به انزوا کشاندن چین در زمینه های اقتصادِی- سیاسی از جمله ایجاد تنش‌های نظامی در منطقه تایوان یا بوجود آوردن پیمان‌های نظامی همچون « آکوس » (AUKUS ) که با دو کشور استرالیا و انگلیس منقعد ساخت و از سویی دیگر فشار بر اتحادیه اروپا در زمینه معاملات تجاری با طرف چینی، پکن را از رسیدن به برتری در فناوری‌های پیشرفته هوش مصنوعی باز دارد.