از کجا می‌شود فهمید پیشتازی پکن در استاندارد جدید ارتباطات از راه دور، موسوم به 5G، می‌تواند همه معادلات را تغییر دهد؟ از آن‌جایی که واشنگتن مقابل این واقعیت جبهه گرفته است.
اما این فناوری جدید 5G چیست؟ و چرا دو اقتصاد بزرگ جهان را به جان هم انداخته است؟
بگذارید در همین حد توضیح بدهیم که اگرچه با اتصال به یک شبکه 5G تنها در عرض چند ثانیه می‌توانید هر یک از قسمت‌های سریال «بازی تاج‌وتخت» (Game of Thrones) را با کیفیت بالا در گوشی هوشمندتان دانلود کنید، اما اهمیت این فناوری بسیار فراتر از صرفاً همین است. برخی کارشناسان معتقدند 5G می‌تواند سبک زندگی ما را تا ابد متحول کند.
5G، در تعریف ساده‌اش، به معنای اتصال سریع‌تر اینترنتی با ظرفیت‌های گسترده است. شبکه‌های بی‌سیم 5G، بستر ارتباطی لازم را برای کاربردهای متعدد «اینترنت اشیا» با اتکا به کلان‌داده در حوزه صنعتی فراهم می‌آورد؛ از جمله کاربرد هوش مصنوعی در تولید، فرآیندهای شهرهای هوشمند، و زیرساخت‌های ترافیکی در جهانی که خودروهای بدون‌راننده در آن عادی تلقی خواهند شد.
«کِن هو» یکی از رؤسای چرخشی هوآوی (Huawei)، طی یکی از نشست‌های تجزیه‌وتحلیل این کمپانی چینی، در این‌باره گفت: «5G یک انقلاب واقعی است که در نتیجه آن، ارتباطات، به خودی خود، تبدیل به یک پلتفرم خواهد شد و دیگر صرفاً مسیر ارتباطی نخواهد بود… [به کمک این فناوری] این امکان ایجاد خواهد شد که همه‌چیز، همه‌وقت آنلاین باشد و همه برنامه‌ها در فضای ابری قرار بگیرند. این فناوری نهایتاً به ما کمک خواهد کرد تا ارتباطی کاملاً جدید و یکپارچه میان [جهان] آنلاین و [جهان] آفلاین ایجاد کنیم.»
به عنوان مثال، در چین، بهبود امکانات ارتباطاتی باعث می‌شود خدمات درمانیِ باکیفیت که در مناطق شهری وجود دارد، به شکل بهتری در اختیار ساکنان مناطق روستایی و دوردست نیز قرار بگیرد. علاوه بر این، شبکه‌های 5G قادر به پشتیبانی از تعداد روزافزونی دستگاهِ متصل به یک‌دیگر در زندگی روزمره هستند؛ از ساعت‌های کنترل تناسب اندام گرفته تا تلویزیون‌های متصل به اینترنت و اسپیکرهای هوشمند در خانه.
«ویلسون چو» رئیس بخش رسانه، ارتباطات و فناوری جهانی در کمپانی مشاوره‌ای «پرایس‌واترهاوس‌کوپرز» (PricewaterhouseCoopers – PwC) می‌گوید: داده، پادشاه است. [شرکت‌ها] با دیجیتالی‌سازی فرآیندها و تراکنش‌هایشان می‌توانند استفاده بیش‌تری از داده‌های خود بکنند. 5G بستر لازم جهت فراگیرسازی و توسعه این گذارِ دیجیتالی را برای بسیاری از سازمان‌ها فراهم می‌کند.»
با توجه به این همه تأثیرگذاری، شاید جای تعجب نداشته باشد که چین و آمریکا درگیر رقابتی حساس بر سر پیشتازی در رقابت در حوزه 5G هستند؛ آن‌هایی که بتوانند پیشتازی خود در این حوزه را حفظ کنند، میلیاردها دلار سود اقتصادی به جیب خواهند زد.
آمریکا که از پیشتازیِ زودهنگام چین در فناوری‌ها و استانداردهای 5G، به لطف غول‌هایی مانند هوآوی و «زدتی‌ای» (ZTE)، نگران است، ماه‌های اخیر را صرف اصرار به متحدانش، مانند انگلیس و آلمان، کرده تا آن‌ها را از استفاده از فناوری‌های چینی در شبکه‌های 5Gشان منصرف کند، چراکه به گفته واشینگتن، این کار امنیت ملی آن‌ها را به خطر می‌اندازد؛ هرچند آمریکا همزمان نگرانِ عقب افتادن در رقابت با چین نیز هست.
در همین حال، چین که بزرگ‌ترین بازار موبایل جهان را از نظر تعداد مشترکین و اندازه شبکه دارد، به خوبی می‌داند ظهور 5G فرصت این کشور برای آن است که برای اولین بار پیشتازِ ایجاد فناوری ارتباطات بی‌سیم باشد؛ حوزه‌ای که پیش‌تر تحت سلطه آمریکا و اروپا بود.
5G در سیزدهمین برنامه پنج‌ساله چین تحت عنوان یک «حوزه جدید رشد» معرفی شده، و هوآوی، کمپانی مستقر در شنجن، در حال حاضر پیشتاز رقابت بر سر ارائه تجهیزات 5G به کمپانی‌های مخابراتی در سراسر جهان است.
آمریکا می‌داند در این رقابت عقب است.
در مقاله اخیر «هیأت نوآوری دفاعی» (Defence Innovation Board)، یکی از کمیته‌های فدرال مستقل مشورتی وزارت دفاع آمریکا، آمده است: «پیشتاز حوزه 5G می‌تواند صدها میلیارد دلار درآمد طی یک دهه آینده کسب کند و فرصت‌های شغلی متعددی را در بخش فناوری‌های بی‌سیم ایجاد نماید.»
در بخش نتیجه‌گیری این مقاله نیز می‌خوانیم: «کشوری که 5G را تصاحب کند، صاحب بسیاری از این نوآوری‌ها خواهد بود و استانداردهای این حوزه را برای سایر کشورهای جهان تعیین خواهد کرد… این کشور، در حال حاضر بعید است آمریکا باشد.»
روی هم رفته، فناوری 5G می‌تواند کاربردهای بی‌پایانی داشته باشد، معمولی‌ترین دستگاه‌ها را به دستگاه‌های هوشمند تبدیل کند، و وقایع روزمره را به شکل داده‌های کَمی درآورد.
به عنوان نمونه، سامانه‌های مدیریت ترافیک با استفاده از 5G می‌توانند بسیار هوشمندتر شوند و چراغ‌های راهنمایی با به‌کارگیری دوربین و سنسور، کنترل شوند تا بر اساس الگوهای ترافیکی به صورت آنی کار کنند.
استفاده از کنتورهای هوشمند نیز، که میزان مصرف آب و برق را اندازه‌گیری می‌کنند، به لطف توانایی شبکه 5G در پشتیبانی از اتصال هزاران دستگاه به طور همزمان، بسیار گسترده‌تر خواهد شد.
فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، که مدت‌هاست درباره پتانسیل‌هایشان صحبت می‌شود، اما محدودیت‌ها در ظرفیت و تأخیر (فاصله بین صدور یک فرمان تا آغاز انتقال داده) جلوی پیشرفت آن‌ها را گرفته است، با ظهور 5G بالأخره ممکن است فرصت تبدیل شدن به فناوری‌های رایج را پیدا کنند.
5G را از بعضی جهات می‌توان به اختراع برق و تأثیر آن بر تولید صنعتی در ابعاد بی‌سابقه تشبیه کرد؛ با این تفاوت که در انقلاب آینده 5G، آن‌چه حوزه تولید را توانمند می‌کند، داده است نه وات.
البته مطمئناً 5G باید ابتدا راستی‌آزمایی شود و اپراتورها باید بررسی کنند که مردم حاضرند برای کدام خدمات، هزینه پرداخت کنند.
«پیتر لیو» مدیر ارشد تحقیقات کمپانی مشاوره فناوری اطلاعات «گارتنر» (Gartner)، می‌گوید: «ما درباره کاربردهای بالقوه، زیاد صحبت می‌کنیم، اما اپراتورها هنوز در این‌باره آماده نیستند؛ هنوز درک روشنی از چگونگی فراهم کردن این فرصت‌ها وجود ندارد. آن‌چه الآن باید انجام شود، درک این است که چه چیزی تبلیغات است و چه چیزی واقعاً می‌تواند به واقعیت بپیوندد.»
در همین حال، آمریکا و چین به دنبال استفاده از فناوری 5G برای تقویت قدرت نظامی خود نیز هستند.
ماه نوامبر سال 2018، چین «اتحاد صنعتی کاربردهای تلفیقی نظامی-غیرنظامی فناوری 5G» (5G Technology Military-Civil Fusion Applications Industry Alliance) را با حضور اعضایی مانند زدتی‌ای، «چاینا یونیکام» (China Unicom) و «سازمان علوم و صنایع هوافضای چین» (China Aerospace Science and Industry Corporation) تأسیس کرد. هدف این سازمان، توسعه کاربردهای هم دفاعی و هم تجاری فناوری 5G در چین است.
«السا بی. کانیا» عضو کمک‌یار بخش فناوری و امنیت ملی در اندیشکده آمریکایی «مرکز امنیت نوین آمریکایی» (Centre for a New American Security) می‌نویسد: «چنان‌که تعدادی از دانشگاهیان و مهندسین دفاعی چینی پیش‌بینی کرده بودند، 5G می‌تواند با انتقال سریع‌تر و باثبات‌تر اطلاعات، ارتباطات در میدان جنگ را بهبود ببخشد و به ادغام و انتقال بهنگام اطلاعات کمک کند.»
ارتش آمریکا شاهد مزایای بالقوه استفاده از 5G در میدان مبارزه نیز بوده است.
هیأت نوآوری دفاعی در مقاله خود توضیح می‌دهد که چگونه وجود حتی یک شبکه 5G می‌تواند به وزارت دفاع در تقویت «درک موقعیتی و تصمیم‌گیری بهتر» و در نتیجه، تقویت ارتباطات و «فرماندهی و کنترل» هسته‌ای کمک کند، و به‌کارگیری فناوری‌های جدیدی مانند سلاح‌های فراصوت و پدافند فراصوت را نیز ممکن سازد.
هوآوی اکنون خود را در وسط میدان این «نبرد تایتان‌ها» می‌بیند.
طبق برآوردها، هوآوی سهمی 28 درصدی را از بازار مخابرات جهان در اختیار دارد. داده‌های شرکت آلمانی «آی‌پی‌لیتیکس» (IPlytics) نشان می‌دهد این کمپانی چینی با ثبت 1529 اختراع، بیش‌ترین پروانه ثبت اختراعات استاندارد 5G را به خود اختصاص داده است؛ در حالی که کمپانی فنلاندی «نوکیا» (Nokia) با ثبت 1397 اختراع، در جایگاه دوم است.
اگر چین بتواند زیرساخت‌ها و استانداردهای بنیادین این حوزه را برای جهان تأمین و تعیین کند، محصولات آینده نیز بر اساس همین زیرساخت‌ها ساخته خواهد شد. داشتن دست برتر در ثبت اختراع در فناوری 5G و پیشتازی در تعیین استانداردهای این حوزه، به معنای تواناییِ ساخت یک اکوسیستم متشکل از اپراتور، تولیدکننده دستگاه‌های سازگار با 5G و برنامه‌نویس، و ایجاد هزاران فرصت شغلی از همین طریق خواهد بود.
شتاب چین به سوی تسلط بر 5G و سلطه هوآوی در بازار جهانی، آمریکا را نگران کرده است. بخش عمده این نگرانی، آن است که وجود تجهیزات چینی در شبکه‌ها نفوذ سازمان‌های اطلاعاتی چین در آن‌ها را آسان‌تر کند.
هوآوی، به نوبه خود، تن دادن به هر اقدامی در جهت به خطر انداختن امنیت تجهیزات شبکه‌اش برای کمک به جاسوسی دولت چین را بارها و قویاً تکذیب کرده است.
هیأت نوآوری دفاعی خاطرنشان می‌کند که در صورت پیشتازی چین در تأمین زیرساخت‌های 5G، خطر آسیب‌پذیری‌های امنیتی وجود خواهد داشت، چراکه وزارت دفاع آمریکا احتمالاً مجبور خواهد شد در خارج از مرزهای خود از شبکه‌های خارجی‌ای استفاده کند که پیشاپیش در آن‌ها قطعات چینی به کار رفته است.
این کمیته می‌نویسد «در رقابت کنونی بر سر 5G نه وزارت دفاع و نه دولت آمریکا به وضوح در موقعیتی نیستند که بتوانند محتوا یا ترکیب زنجیره تأمین 5G را دیکته کنند» و اضافه می‌کند که این احتمال وجود دارد که کشورهای دیگر جهان، محصولات چینی را به عنوان محصولاتی «ارزان‌تر و برتر» بپذیرند.
اگرچه هنوز مشخص نیست که کدام کشور بر حوزه 5G مسلط خواهد شد، اما کارشناسان عمدتاً درباره پتانسیل تحول‌آفرین این فناوری اتفاق‌نظر دارند.
«جولیان گورمن» رئیس حوزه آسیا-اقیانوسیه در «انجمن سامانه جهان ارتباطات سیار» (Global System for Mobile Communications Association – GSMA) انجمن تجاری‌ای که نمایندگی اپراتورهای شبکه همراه را در سراسر جهان به عهده دارد، می‌گوید: «5G با ظرفیت گسترده و حذف تأخیر [در انتقال داده] سکوی جدیدی برای نوآوری است. ما در حالی داریم به 5G نگاه می‌کنیم که هنوز صرفاً 4G را تجربه کرده‌ایم. با این حال، مرتبه‌ی بعدی که به 5G از پشت عینک 5G نگاه کردیم… نحوه تعامل ما با یک‌دیگر و با ماشین‌ها [ماشین‌آلات] تغییر خواهد کرد.»
منبع: scmp