خودروهای ساخت چین در حال حاضر نه تنها بر بازار داخلی خود یعنی بزرگترین بازار جهان تسلط دارند، بلکه به تعداد فزاینده‌ای هم صادر می‌شوند. علاوه بر هزینه کمتر و فناوری پیشرفته خودروهای ساخت چین، این کشور بر زنجیره تامین خودروهای الکتریکی نیز تسلط پیدا کرده است، به گونه‌ای که کاهش فاصله و رسیدن به جایگاه چین را برای تولیدکنندگان در کشورهای دیگر دشوارتر ساخته است. تحلیلگران هشدار داده‌اند که ممکن است خودروسازان غربی یک چهارم سهم بازار خود را به دلیل افزایش خودروهای الکتریکی ارزان‌تر چین از دست بدهند.
- اندازه صنعت خودروهای الکتریکی چین چقدر است؟
حدود نیمی از کل خودروهای الکتریکی فروخته شده در سطح جهان، از برندهای چینی هستند. شرکت‌های چینی موفق شده‌اند سهم بازار داخلی را از رهبران سابق مانند فولکس واگن بگیرند و شرکتBYD به عنوان برند برتر خودروهای الکتریکی در چین، شرکت تسلا را به‌عنوان بزرگترین شرکت خودروهای برقی جهان به چالش کشیده است. تعداد زیادی از مصرف‌کنندگان چینی به خودروهای الکتریکی روی آورده‌اند: در سال ۲۰۲۲، خودروهای الکتریکی حدود یک چهارم از کل فروش خودروهای سواری جدید در چین را به خود اختصاص داد، رقمی که در سپتامبر به ۳۷ درصد افزایش یافته بود. تحلیلگران یوبی‌اس، پیش بینی کردند که سهم بازار جهانی چین تا سال ۲۰۳۰ تقریباً دو برابر خواهد شد و به ۳۳ درصد خواهد رسید، در حالی که شاهد کاهش سهم بازار تولیدکنندگان سنتی خودروهای غربی از ۸۱ درصد در سال ۲۰۲۳ به ۵۸ درصد خواهیم بود. همچنین طبق برآوردها در سال ۲۰۲۳،BYD نسبت به برندهای آمریکای شمالی و اروپایی، ۲۵ درصد مزیت هزینه‌ای داشت.
- مزیت چین در چیست؟
بارزترین برتری چین در بخش باتری‌ها یعنی گران‌ترین بخش خودروهای الکتریکی است. بیش از ۸۰ درصد از سلول‌های باتری خودروهای الکتریکی در چین ساخته شده و توسط زنجیره تامینی پشتیبانی می‌شود که به طور روزافزون، استخراج و پردازش مواد معدنی مانند لیتیوم، کبالت، منگنز و فلزات خاکی کمیاب را در اختیار این کشور قرار می‌دهد. به گفته بلومبرگ NEF، ب قیمت بسته‌های باتری چینی که به‌صورت میانگین وزنی حجمی عرضه می‌شوند، ۱۲۷ دلار در هر کیلووات ساعت است. در حالی که قیمت‌ها در آمریکای شمالی و اروپا به ترتیب ۲۴ و ۳۳ درصد بالاتر است. با این وجود، تولیدکنندگان چینی در حال حاضر به دنبال معرفی نسل جدیدی از باتری‌های سدیمی هستند زیرا سدیم نسبت به لیتیوم مورد استفاده در باتری‌های خودروهای الکتریکی ، فراوان‌تر بوده و کمتر در معرض خطر آتش‌سوزی است.
- چین در این حوزه چه نوع تسهیلاتی ارائه می‌دهد؟
– تسهیلات برای مصرف کننده‌ها: طی یک طرح ملی که به مدت یک دهه ادامه داشته و در سال ۲۰۲۲ پایان یافت، قیمت خودروهای الکتریکی تا ۶۰۰۰۰ یوان (۸۳۷۵ دلار) کاهش پیدا کرد. بسیاری از دولت‌های محلی نیز همچنان به مصرف‌کنندگان، تخفیف‌هایی تا سقف ۱۰۰۰۰ یوان اعطا می‌کنند.
- تسهیلات برای تولیدکنندگان: دولت از راه‌اندازی بیش از ۵۰۰ واحد تولید کننده خودروهای الکتریکی، حمایت مستقیم کرد که به رشد انفجاری، کاهش و متعاقب آن، تثبیت قابل توجه قیمت‌ها منجر شد.
- زیرساخت: ایستگاه‌های شارژ با یارانه دولتی و با استفاده از دوشاخه‌های استاندارد که به راحتی در دسترس هستند، هزینه‌های رانندگان و اضطراب ناشی از فاصله با ایستگاه شارژ بعدی را کاهش داده‌اند. چین در پایان می ۲۰۲۳، ۶٫۳۶ میلیون ایستگاه شارژ بر پا کرده بود. شرکت‌های خودروسازی در چین نیز صدها ایستگاه تاسیس کرده‌اند که می‌توان در این ایستگاه‌ها، باتری‌های مصرف‌شده را به سرعت با باتری‌های شارژ شده تعویض کرد.
- این چه معنایی برای تولیدکنندگان دیگر داشته است؟
در سال ۲۰۲۳، رقابت شدید در بازار خودروی داخلی چین از سویی و کندی اقتصاد این کشور از سوی دیگر، به فشار برای فروش در کشورهای دیگر منتهی شد و این کشور در ۹ ماه اول سال، ۸۲۵۰۰۰ خودروی برقی صادر کرد که نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۲ جهش ۱۱۰ درصدی داشت. بیشتر خودروهای صادراتی به باز اروپا رهسپار شد، جایی که به مصرف کنندگان هم برای خودروهای وارداتی و هم برای ساخت و تولید در داخل کشور، یارانه تعلق می‌گیرد. برندهای چینی، به رهبری شرکت BYD و شرکت Nio، شاهد افزایش سهم بازار اروپا از ۱٫۱ درصد در سال ۲۰۲۰ به ۵٫۶ درصد در نیمه اول سال ۲۰۲۳ بودند. در سپتامبر، اتحادیه اروپا تحقیقاتی را در مورد حمایتهای دولتی چین از سازندگان خودروهای برقی آغاز کرد. . ایالات متحده نیز به این بخش یارانه‌هایی اختصاص داده است، اما اعتبارات مالیاتی افزایش یافته در قانون کاهش تورم جو بایدن (IRA)، محدود به خودروهایی است که در ایالات متحده ساخته می شوند و قطعات آن عمدتاً در داخل کشور ساخته می شوند. آمریکا همچنین بر واردات خودروهای چینی ۲۵ درصد تعرفه اعمال می کند، در حالی که این تعرفه در اروپا ۱۰ درصد است.
- کشورهای دیگر در پاسخ به این قانون چه کارهایی انجام داده‌اند؟
در سالِ پس از تصویب IRA، در مجموع ۵۵٫۱ میلیارد دلار در زمینه تولید باتری و ۱۶٫۱ میلیارد دلار در زمینه کارخانه‌های برق در ایالات متحده سرمایه‌گذاری شد. با اینکه این موضوع باید در نهایت، موجی از ظرفیت خودروهای الکتریکی را ایجاد کند، اما تأثیر فوری آن کمتر بود، تا اندازه‌ای که بسیاری از خودروسازان آمریکایی که برای افزایش تولید عجله داشتند، باید به تکنولوژی چینی اعتماد می‌کردند و در حال حاضر، تنها ده مدل خودرو در حال تولید، واجد شرایط استفاده از IRA هستند.
از زمان تصویب قانون IRA، آلمان، فرانسه و اسپانیا انبوهی از اعتبارات مالیاتی و بسته‌های کمکی خود را برای سرمایه گذاری در حوزه خودروهای الکتریکی اعلام کرده‌اند. خودروسازان اروپایی از جمله فولکس واگن، استلانتیس و رنو در حال تجهیز کارخانه‌های خودروسازی خود برای گذار به خودروهای الکتریکی هستند و در حالی که از تولید خودروهای سنتی با موتور احتراق داخلی فاصله می‌گیرند، در پی برنامه‌ریزی برای عرضه ده‌ها مدل جدید خودروی باتری‌دار و راه‌اندازی کارخانه‌های تولید باتری – به تنهایی یا با شرکا – در سال‌های آینده هستند. کره جنوبی نیز یک برنامه اعطای یارانه به این صنعت را به دلیل کاهش فروش خودروهای الکتریکی در مواجهه با رکود اقتصادی توسعه داده است.
منبع: bloomberg