چین در حال بررسی محدود ساختن صادرات مواد معدنی کمیاب خاکی است که برای تولید هواپیماهای جنگنده F-35 آمریکایی و سایر سلاحهای پیشرفته بسیار مهم است.
وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین ماه گذشته پیشنویس کنترل تولید و صادرات 17 ماده معدنی کمیاب خاکی در چین را ارائه داد. چین حدود 80 درصد از عرضه جهانی عناصر معدنی کمیاب را در اختیار دارد.
مدیران صنایع گفتند که مقامات دولتی از آنها سؤال کردهاند که اگر چین در جریان اختلافات دوجانبه، صادرات عناصر معدنی کمیاب را محدود کند، چقدر شرکتها در ایالات متحده و اروپا از جمله پیمانکاران دفاعی تحت تأثیر قرار میگیرند.
یک مشاور دولت چین که خواست نامش فاش نشود، گفت: دولت میخواهد بداند اگر چین ممنوعیت صادرات را اعمال کند، چقدر ممکن است ایالات متحده در ساخت هواپیماهای جنگنده F-35 دچار مشکل شود.
مدیران صنایع افزودند که پکن میخواست بهتر درک کند که ایالات متحده با چه سرعتی میتواند منابع جایگزین را تأمین کند و ظرفیت تولید خود را افزایش دهد.
هواپیماهای جنگنده مانند F-35، برای تأمین اجزای حیاتی مانند سیستمهای قدرت الکتریکی و آهنربا، به شدت به عناصر معدنی کمیاب متکی هستند. گزارش سرویس تحقیقات کنگره نشان داده که هر نوع F-35 به 417 کیلوگرم مواد کمیاب نیاز دارد.
این اقدام چین به دنبال وخیم شدن روابط چین و آمریکا و جنگ فناوری در حال ظهور بین دو کشور صورت گرفت. دولت ترامپ تلاش کرد تا واردات فناوری حساس آمریکا مانند صنایع نیمههادی سطح بالا را برای شرکتهای چینی دشوارتر سازد. دولت بایدن هم اعلام کرده است که صادرات محصولات خاص را به چین محدود میکند اما همکاری نزدیکتری با متحدان خواهد داشت.
برخی هشدار میدهند که هرگونه اقدام تهاجمی توسط چین میتواند با ایجاد انگیزه برای رقبا برای ایجاد ظرفیت تولید عناصر معدنی کمیاب، نتیجه معکوس دهد.
دستورالعملهای پیشنهادی، تولیدکنندگان مواد معدنی کمیاب را ملزم میکنند تا از قوانین کنترل صادرات پیروی کنند.
مواد معدنی کمیاب خاکی همچنین در تولید محصولاتی از جمله تلفنهای هوشمند، وسایل نقلیه الکتریکی و توربینهای بادی نقش اساسی دارند.
با این حال، برخی از مدیران و مقامات، حکمت گنجاندن رسمی مواد معدنی کمیاب خاکی را در رژیم کنترل صادرات زیر سؤال میبرند. آنها استدلال میکنند که این امر به رقبای پکن انگیزه میدهد تا ظرفیتهای تولیدی خود را تسریع کرده و سلطه چین بر صنعت را تضعیف کنند.
پنتاگون به طور فزایندهای در مورد وابستگی ایالات متحده به چین در عناصر معدنی کمیاب که در موشکهای با هدایت دقیق تا هواپیماهای بدون سرنشین استفاده میشود، نگران است.
در ماههای اخیر، پنتاگون با معادن آمریکایی و استرالیایی قراردادهایی امضا کرده است تا ظرفیت پالایش در خشکی آنها را افزایش داده و وابستگی آنها به پالایشگاههای چینی را کاهش دهد.
چین همچنان حدود چهارپنجم ظرفیت پالایش مواد معدنی کمیاب خاکی را در اختیار دارد. حتی سنگ معادن استخراجشده در ایالات متحده باید به چین ارسال شود زیرا ایالات متحده هنوز ظرفیت پالایش کافی ندارد.
عناصر معدنی کمیاب، گروهی شامل ۱۷ عنصر شیمیایی است که در بسیاری از صنایع، از فناوریهای نوین گرفته تا تجهیزات نظامی استفاده میشود.
طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ میلادی، هشتاد درصد از واردات مواد معدنی کمیاب آمریکا از کشور چین بوده است.