اگرچه مشارکت چین در اقتصاد اسرائیل طی دهه گذشته افزایش یافته است اما یک مطالعه جدید نشان میدهد اوج سرمایهگذاریهای چین در سال 2018 اتفاق افتاده است و طی دو سال گذشته روند نزولی داشته است که این نزول خصوصا در بخش فناوری اسرائیل رخ داده است.
وبسایت calcalistech در تحلیلی درباره روابط اقتصادی چین و رژیم صهیونیستی نوشته است: اگرچه مشارکت چین در اقتصاد اسرائیل طی دهه گذشته افزایش یافته است اما یک مطالعه جدید نشان میدهد اوج سرمایهگذاریهای چین در سال 2018 اتفاق افتاده است و طی دو سال گذشته روند نزولی داشته است که این نزول خصوصا در بخش فناوری اسرائیل رخ داده است.
این مطالعه که توسط دکتر Doron Ella برای انستیتوی مطالعات امنیت ملی اسرائیل INSS تهیه شده است، نشان میدهد که بین سالهای 2014 و 2018 افزایش مداوم سرمایهگذاریهای چینی، بهویژه در بخش فناوری، هم از نظر تعداد سرمایهگذاریها و هم از نظر حجم آنها، رخ داده است اما این روند پس از رسیدن به اوج، معکوس شده و سرمایهگذاریها رو به کاهش گذاشته که تا حدودی نشاندهنده متوقف شدن نفوذ چین در اقتصاد اسرائیل است، البته روند کاهشی در کل سرمایهگذاریهای جهانی چین رخ داده است.
طبق گفته Ella که یکی از محققان برنامه چین در INSS و محقق فوق دکترا در دانشگاه تورنتو است، دلایل کاهش سرمایهگذاری چین در اسرائیل به تغییر اولویتها در خود چین، عواقب همهگیری کرونا و تغییر آشکار در اکوسیستم سرمایهگذاری اسرائیل مرتبط با فشار سیاسی آمریکا مرتبط است.
این مطالعه که 463 قرارداد سرمایهگذاری، ادغام و خرید شرکتهای اسرائیلی توسط شرکتهای چینی (ازجمله شرکتهای هنگکنگی) را بین سالهای 2002 و 2020 بررسی کرده است، نشان میدهد در حالی که شرکتهای دولتی چین تمایل به سرمایهگذاری در پروژههای زیرساختی اسرائیل داشتهاند، شرکتهای خصوصی چین، سرمایهگذاری در استارتاپهای فناوری اسرائیل را ترجیح میدهند. این مطالعه نشان داد که سرمایهگذاریهای چین کمی کمتر از 10 درصد از کل سرمایهگذاری خارجی در اسرائیل را تشکیل میدهد که بسیار کمتر از سرمایهگذاریهای ایالاتمتحده و اروپا است.
بر اساس این مطالعه، سرمایهگذاریهای چین طی دو دهه گذشته و بهویژه از سال 2014 به بعد، به تدریج افزایش یافته است و بیشتر سرمایه صرف بخش فناوری شده است (449 قرارداد با ارزش 9 میلیارد دلار، از مجموع 463 قرارداد با ارزش 19.4 میلیارد دلار).
Ella تأکید کرده که مبالغ سرمایهگذاری شده در بخش فناوری همیشه شفاف گزارش نمیشوند و غالباً مبلغ گزارششده مربوط به یک دور مالی خاص شامل سرمایه جمعشده از چندین سرمایهگذار است که نشان میدهد تعداد واقعی ممکن است به طور قابل توجهی بیشتر از موارد ثبت شده در پایگاه دادهای باشد که مطالعه وی بر اساس آن صورت گرفته است.
ارقام Ella نشان میدهد که 53 درصد کل سرمایهگذاری در اسرائیل توسط شرکتهای چینی بین سالهای 2002-2020 توسط شرکتهای دولتی چینی انجامشده است (که فقط 5 درصد تعداد معاملات را تشکیل میدهند) زیرا شرکتهای دولتی عمدتاً در پروژههای بزرگ زیربنایی سرمایهگذاری میکنند.
در مقابل، شرکتهای خصوصی چینی به طور عمده در بخش فناوری چین سرمایهگذاری میکنند و 34 درصد از کل سرمایهگذاریها را تشکیل میدهند. این مطالعه نشان میدهد که حجم نسبتاً کم سرمایهگذاری توسط صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر میتواند به این دلیل باشد که چنین صندوقهایی غالباً در استارتاپهای کوچک سرمایهگذاری میکنند که به مبالغ سرمایهگذاری نسبتاً ناچیزی نیاز دارند و غالباً بخشی از پروژههای مالی بزرگتر هستند که سایر سرمایهگذاران را نیز شامل میشود. درنتیجه تعداد قراردادها زیاد اما حجم سرمایه آنها کم است که اغلب هم گزارش نمیشوند.
سرمایهگذاریهای فناوری چینی در درجه اول به شرکتهای فعال در زمینه علوم زیستی (122 قرارداد سرمایهگذاری در شرکتهایی که در صنایع بهداشتی، بیوتکنولوژی، بیوشیمی و داروسازی فعالیت میکنند) اختصاص دارد و به دنبال آن نرمافزار و فناوری اطلاعات (108 قرارداد)، اینترنت (46)، ارتباطات (42) تراشهها و نیمههادیها (39) سرمایه گذاری خطرپذیر (27) و فناوری پاک (25) قرار دارند.
این گزارش اشاره دارد که در طول دوره مورد بررسی تغییراتی در بخشهایی وجود داشته است که چینیها برای سرمایهگذاری انتخاب کردهاند و از سال 2014 به بعد بیشتر بر علوم زیستی، توسعه نرمافزار و فناوری اطلاعات تأکید شده است و اوج آن در سال 2018 بوده و پس از آن افت چشمگیری رخ داده است. Ella همچنین خاطرنشان کرد که پس از سه سال سرمایهگذاری قوی در صندوقهای معروف خطرپذیر اسرائیل، مانند Catalyst، Carmel Ventures، JVP و Singulariteam، در سال 2017 این سرمایهگذاریها کاملاً آب رفته است.
به گفته Ella، کاهش تعداد و حجم قراردادها با چین ممکن است ناشی از افزایش نظارت حزب کمونیست بر سرمایهگذاریها و خریدهای شرکتهای چینی در خارج از کشور و همچنین کاهش سرمایه در بخش مالی چین و درنتیجه محدودیت سرمایه برای سرمایهگذاریهای خارجی این کشور باشد.
همچنین ممکن است پکن از سرمایهگذاری در اسرائیل عقبنشینی کرده زیرا اسرائیل تحت فشار دولت ایالاتمتحده است که منتقد سرمایهگذاریهای خارجی چین است و ایجاد یک آژانس دولتی جدید برای نظارت بر سرمایهگذاری خارجی که کار خود را در ژانویه 2020 آغاز کرد احتمالا در همین راستا بوده است.
در خاتمه این گزارش آمده است: اسرائیل باید کاملاً و به طور مداوم سرمایهگذاریهای خارجی را بررسی کند تا اطمینان حاصل کند که چین یا هر کشور دیگری، زیرساختهای استراتژیک، بهویژه درزمینههای آب و انرژی را کنترل نمیکند. علاوه بر این، اسرائیل باید زمینههایی را که تحت نظر آژانس نظارت بر سرمایهگذاری خارجی است، بهروز کند و کار آژانس را تقویت کند و در عین حال افزودن بخشهای فرعی صنعت فناوری مانند تراشهها و نیمههادیها و برخی از زیرشاخههای علوم زندگی را به بخشهای تحت بررسی آژانس مذکوئر بررسی کند.
تقویت آژانس نظارت رسمی اسرائیل به اعتمادسازی با آمریکاییها که مکانیسم پیچیده و بهروز خود را دارند و هدفشان تقویت مکانیسمهای مشابه در سایر کشورهای پیشرفته است، کمک خواهد کرد.