جنگ سرد جدید بین روسیه و چین که جو بایدن رئیسجمهور آمریکا آن را رقابت شدید مینامد مبارزهای بین دموکراسی و استبداد قاطعانه رئیسجمهورشی جین پینگ است.
علیرغم اصرارشی جین پینگ در مجمع ماه گذشته داووس بر چندجانبه گرایی منتقدان میگویند چین خلاف این عمل را انجام میدهد. آنها تحریم برخی کالاهای استرالیایی توسط پکن را به دلیل اصرار در تحقیق ویروس کرونا، رفتار در دریای چین جنوبی و ارعاب تایوان را مصداق این رفتار ذکر کردهاند.
چین فیس بوک، واتساپ و توییتر را ممنوع کرده و کنترل شدیدی بر رسانههای خارجی اعمال میکند.
هفته گذشته هنگامی که انگلیس مجوز پخش شبکه تلویزیونی CGTN چین را به بهانه بیطرفانه نبودن این شبکه و کنترل آن توسط حزب کمونیست لغو کرد، دوباره این رفتار را از پکن دیدیم. پکن با ممنوع کردن اخبار جهانی بی بی سی به اقدام انگلستان واکنش نشان داد هرچند بی بی سی هیچ وقت مجاز به پخش گسترده در چین نبوده است و بیشتر در هتلهای بینالمللی و نمایندگیهای دیپلماتیک در دسترس بود.
اما CGTN هنوز در بستر اینترنت در انگلیس مجاز است، اما فایروال بزرگ چین، بی بی سی را در بستر اینترنت هم مسدود کرده است.
غرب در جنگ سرد علیه اتحاد جماهیر شوروی سابق با یک مسابقه تسلیحاتی و تحت فشار قرار دادن اقتصاد پیروز شد. بسیاری از کشورهای بلوک شوروی آرزوی آزادی داشتند.
میخائیل گورباچف که در اواسط دهه 1980 ریاست اتحاد جماهیر شوروی را بر عهده داشت، یک اصلاحطلب بود که بر «گلاسنوست»، یا آزادی تاکید کرد. وی میدانست که اقتصاد رو به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و عدم توانایی برای مسابقه تسلیحاتی با آمریکا، به شکست منجر میشود.
گلاسنوست در چین امروز؟ فراموشش کن. شی جین پینگ کشوری رو به رشد را با اقتصاد و نظامی قوی هدایت میکند که معتقد است باید بهحق بهترین قدرت جهانی باشد. هیچ دیوار برلینی وجود ندارد که بتواند برچیده شود، فقط یک دیوار آتش بزرگ غیرقابل حل است که با سانسور اینترنت، ملیگرایی را ترویج میدهد.
قویترین سلاح جنگ سرد اقتصادی و فناوری جدید، ایدئولوژی نیست بلکه اطلاعات است. در مقابل اطلاعات، جریان آزاد کنترل میشود. این یک امتیاز برای چین و یک نقص برای غرب به رهبری آمریکا است.
دموکراسی در جنگ سرد قدیمی پیروز شد، اما دموکراسی در جنگ جدید، بهویژه در عصر اینترنت، بدترین دشمن خود است. پکن مانع از آن میشود که رهبران ایالات متحده مستقیماً با مردم چین درباره فضایل دموکراسی صحبت کنند.
با این حال، دموکراسی به دیپلماتهای چین اجازه میدهد تبلیغات پکن را در CNN، BBC و اتاقهای فکر بچرخانند. سخنرانی رئیسجمهور چین در داووس به راحتی در اینترنت موجود است، اما هر آنچه در مورد چین انتقاد میشود، بایدن، ترامپ یا سیاستمداران آمریکایی در چین به شدت سانسور میشوند.
WeChat و TikTok میتوانند دولت ایالات متحده را به دلیل تحریم آنها به دادگاه بکشند. برخی از قضات ایالات متحده با استناد به آزادی بیان، به نفع برنامههای چین رأی دادهاند؛ اما آیا واتساپ یا فیس بوک میتوانند ممنوعیت خود را در دادگاههای چین با موفقیت به چالش بکشند؟
دموکراسی در این جنگ سرد جدید معلول است، اما شکست را نشان نمیدهد. معنای آن این است که غرب نمیتواند روی گلاسنوست برای پیروزی در این زمان حساب کند.