رویکرد پکن، خودکفایی بیشتر با تاکید بر تامین غذاهای اصلی در داخل کشور است. اگر چه ذخایر غلات دولتی فراوانی در دسترس است، اما نرخ کلی خودکفایی غذایی این کشور از سال ۲۰۰۰ به بعد کاهش یافته است.
در این مقاله، چندین چالش بزرگی که چین در زمینه امنیت کشاورزی با آن مواجه است بررسی شده است.
بازده کم، نبود فناوری پیشرفته
علیرغم اینکه برداشت سالانه غلات در هشت سال گذشته، بیش از ۶۵۰ میلیون تن بوده است، عمدتاً به دلیل بهره‌وری و بازده ناکافی، چین با فشار فزاینده‌ای برای تثبیت یا افزایش این مقدار مواجه است.
بر اساس داده‌های رسمی جمعیتی در سال گذشته، ۴۹۰ میلیون نفر چینی ساکن در مناطق روستایی که نزدیک به ۳۵ درصد از جمعیت چین را تشکیل می‌دهند، محصولات کشاورزی تولید می‌کنند.
در مقایسه، ایالات متحده در سال گذشته حدود ۵۷۰ میلیون تن غلات اصلی تولید کرد. بر اساس سرشماری سال ۲۰۲۰، حدود ۶۶ میلیون نفر آمریکایی (۲۰ درصد از کل جمعیت) در مناطق روستایی زندگی می کردند.
نیاز فوری چین به نوآوری‌های فناورانه در پرورش بذر
بازده بذرهای ذرت و سویای تولید چین، حدود ۶۰ درصد تولید مشابه در ایالات متحده است که به گفته برخی از مقامات، نشان‌دهنده فاصله‌‌ای «بیش از ۲۰ سال» است.
بر اساس طرح سراسری “احیای صنعت بذر” که در سال ۲۰۲۱ ارائه شد، از پرورش دهندگان نیز خواسته شده تا در تولید انواع مختلف بذر، پیشرفت کنند. اما کشاورزی چین با وجود اندازه بسیار بزرگی که دارد، هنوز فاقد فناوری‌های پیشرفته در زمینه کود، آفت کش‌ها و ماشین آلات کشاورزی است.
از دست رفتن زمین‌های کشاورزی، بهره برداری بیش از حد و آلودگی
رئیس جمهور شی جین پینگ در چند سال گذشته، با اقداماتی چون به راه انداختن کمپین سراسری بازپس‌گیری زمین‌های کشاورزی و ارائه قانون امنیت غذایی (تحت بررسی) که حفاظت از زمین‌های کشاورزی را در اولویت قرار داده است، به حفظ زمین‌های کشاورزی اهتمام ورزیده است.
پکن هشدار داده است که با توجه به اینکه مناطق وسیعی از زمین‌های حاصلخیز برای توسعه تجاری مورد استفاده قرار گرفته و به علت فشار سریع شهرنشینی چین به شدت آلوده شده‌اند، دیگر نمی‌توان زمین‌های قابل کشت بیشتری را از دست داد. بررسی‌های وزارت منابع طبیعی چین نشان می‌دهد با اتخاذ تدابیر جدی در طی دو سال گذشته، اندازه کل زمین‌های کشاورزی شروع به رشد کرده است.
دستگاه قانون‌گذار چین سال گذشته قانونی را به تصویب رساند که از خاک حاصلخیز این کشور در مناطق شمال شرقی و بخش‌هایی از منطقه خودمختار مغولستان، که به عنوان خاک سیاه شناخته می شود و حدود یک چهارم غلات کشور در آن مناطق به عمل می‌آیند، حفاظت کند.
هم‌زمان با این اقدامات، دولت مرکزی به تلاش‌های خود برای بهبود کیفیت زمین‌های کشاورزی افزوده و مصمم است تا سال ۲۰۳۰ ، ۱٫۲ میلیارد مو (۸۰ میلیون هکتار) زمین کشاورزی “با استاندارد بالا” بسازد.
زمین‌های “با استاندارد بالا”، مزارعی بزرگ واقع در مناطقی هموار هستند که بدون توجه به آب و هوا، بازدهی پایدار دارند. شی همچنین خواستار ایجاد تنوع در تغذیه مردم شده و به دنبال تولید آبزیان در اعماق دریا برای تامین تقاضای رو به رشد غذا در چین است.
وابستگی زیاد به واردات سویا
چین به دلیل محدودیت زمین و اولویت کشت محصولات غذایی اصلی مانند برنج و گندم، هر ساله بیش از ۸۰ درصد سویای مصرفی خود را از ایالات متحده، برزیل و آرژانتین وارد می‌کند. داده‌های گمرک چین حاکی از آن است که در مجموع ۹۶ درصد از سویای خریداری شده چین در سال گذشته از این سه کشور که برزیل در راس آنهاست، وارد شده است.
با وجود اینکه از اواخر دهه ۱۹۹۰ تقاضا تقریباً سه برابر شده است، تولید داخلی عمدتاً به دلیل کم بازده بودن بذرهای توسعه یافته در داخل کشور، از رشد کندی برخوردار است.
دولت چین در سال‌های اخیر به دلیل افزایش نگرانی‌ها در خصوص ایجاد تنگنا توسط برخی کشورها، منابع واردات سویا را متنوع کرده و اروگوئه، کانادا و روسیه را نیز به فهرست تامین‌کنندگان خود اضافه کرده است.
بازار جهانی بی‌ثبات
چین به دلیل وابستگی زیاد به بازار بین‌المللی دانه‌های روغنی و خوراک دام با چالش‌های فزاینده‌ای مواجه است که از افزایش تنش در روابط این کشور با ایالات متحده و متحدانش که تامین‌کنندگان اصلی مواد غذایی هستند و همچنین بی‌ثباتی بازار جهانی در نتیجه جنگ اوکراین نشات گرفته است.
یکی از توافقات میان اوکراین و روسیه، که با هدف حفاظت از صادرات غلات اوکراین (از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی) از دریای سیاه به سایر نقاط جهان منعقد شده بود، روز دوشنبه پس از خروج روسیه از آن بر هم خورد.
این توافق که یک سال پیش و با میانجیگری سازمان ملل متحد و ترکیه میان طرفین درگیر در جنگ به امضا رسید، تاثیر چشمگیری در کاهش تورم قیمت مواد غذایی در سال گذشته داشت. حالا با عقب‌نشینی روسیه از این توافق، نگرانی‌ها در خصوص افزایش دوباره قیمت جهانی مواد غذایی تشدید شده است.
چین که سال گذشته نزدیک به ۳۰ درصد از ذرت مورد نیاز خود را از اوکراین وارد کرده بود، حالا باید برای جبران این کمبود به منابع گران‌تر روی آورد.
تاثیر روزافزون تغییرات اقلیمی
همانند سایر مناطق جهان، امنیت غذایی چین هم به واسطه آب و هوای نامعتدل آن در معرض خطر قرار گرفته است.
به دنبال بارندگی بیش از حد که باعث آسیب بخش‌های وسیعی از مزارع گندم در مناطق مرکزی و شمال چین شد، چندین وزارتخانه هشدار داده‌اند که آب و هوای نامعتدل، به همراه پدیده‌هایی چون خشکسالی و سیل، ممکن است در ماه‌های آینده به مناطق کشاورزی خسارت وارد کند.
مرکز ملی هواشناسی در اوایل این ماه اعلام کرد که دست کم از سال ۱۹۶۱ تا کنون، در تابستان امسال بیشترین روزها با دمای ۳۵ درجه سانتیگراد یا بالاتر ثبت شده است.
یکی از راهکارهای دولت برای این مساله، افزایش سرعت ساخت زیرساخت‌های آب کشور است. به گزارش روزنامه مردم(پیپلز دیلی)، در نیمه اول سال جاری حدود ۱۷۶۰۰ پروژه آب در سراسر چین راه اندازی شد.
اینها پروژه‌ها شامل یک رودخانه برای هدایت آب از مسیر میانی پروژه بزرگ انتقال آب جنوب به شمال به منطقه جدید Xiongan در جنوب پکن بود که به عنوان پروژه مورد علاقه شخصی شی جین پینگ شناخته می‌شود.
حجم بسیار زیاد ضایعات
بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۲۰ به کمیته دائمی کنگره ملی خلق چین ارائه شد، حداقل ۳۵ میلیون تن غلات، یا ۵ درصد از تولید سالانه چین، هر ساله در طول حمل و نقل، ذخیره سازی و فرآوری عمدتاً به دلیل روش‌های ناکارآمد به هدر می‌رود.
فناوری بذر نیز یکی از عوامل مهم است. به عنوان مثال، سبزیجاتی که در داخل کشور پرورش داده می‌شوند، اغلب از نظر مقاومت در برابر حمل و نقل، نسبت به گونه‌های وارداتی در بازار ضعیف‌تر هستند.
مصرف کنندگان نهایی هم مقادیر زیادی از محصولات را هدر می‌دهند. در همین گزارش آمده است که سالانه بین ۱۲ تا ۱۴ میلیون تن غذا در رستوران‌های مناطق شهری چین هدر می‌رود.
برای حل این مساله، در سال ۲۰۲۱، قانون ضد هدررفت مواد غذایی در چین اجرا شد که افراد و رستوران‌ها را ملزم می‌کرد از پذیرش سفارش‌های بیش از حد خودداری کنند و در صورت رسیدن به سطوح خاصی از هدررفت، جریمه پرداخت کنند.
منبع: scmp