در ۱۰ سال گذشته، ابتکار یک کمربند و یک راه نقش مهمی در تعمیق مراودات سیاسی بین کشورها، تغییر شکل الگوهای تجارت و هدایت رشد اقتصاد جهانی داشته است.
دستاوردهای ابتکار در ترویج تجارت آزاد و کارآمد، در چهار حوزه قابل‌توجه بوده است؛ در حوزه گسترش پایدار تجارت و سرمایه‌گذاری، از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲، ارزش کلی واردات و صادرات بین چین و کشورهای شریک در ابتکار یک کمربند و یک راه، با نرخ رشد میانگین سالانه ۶.۴ درصد، به ۱۹.۱ تریلیون دلار رسیده است.
سرمایه‌گذاری تجمعی بین چین و کشورهای شریک نیز به ۳۸۰ میلیارد دلار رسیده است که سهم چین از این مقدار ۲۴۰ میلیارد دلار بوده است. در حوزه آزادسازی و تسهیل تجارت و بهبود سرمایه‌گذاری، چین ۲۱ توافق تجارت آزاد با ۲۸ کشور امضا کرده است، همچنین توافقات سرمایه‌گذاری دوجانبه با ۱۳۵ کشور و منطقه منعقد شده است؛ در همین بین، چین برای پیشگیری از دوگانگی مالیات (شامل ترتیبات و توافق‌نامه‌ها) با ۱۱۲ کشور و منطقه به توافقات لازم دست یافته است.
پلتفرم تجارت و سرمایه‌گذاری
در حوزه سکوهای (پلتفرم) تجارت و سرمایه‌گذاری، پکن اولین نمایشگاه ملی با موضوع واردات در جهان را در پنج سال گذشته برگزار کرده است. نمایشگاه واردات بین‌المللی چین (CIIE)، باعث ایجاد گردش مالی تجمعی نزدیک به ۳۵۰ میلیارد دلار و عرضه ۲۰۰۰ محصول جدید شده است.
تأثیرات نمایشگاه‌های کلیدی همچنان در حال گسترش است؛ از مهم‌ترین این نمایشگاه‌ها می‌توان به نمایشگاه واردات و صادرات چین (نمایشگاه کانتون)، نمایشگاه بین‌المللی چین برای خدمات تجاری، نمایشگاه بین‌المللی چین برای سرمایه‌گذاری و تجارت، نمایشگاه بین‌المللی محصولات مصرفی چین، نمایشگاه جهانی تجارت دیجیتال، نمایشگاه اقتصادی و تجاری چین-آفریقا، نمایشگاه اقتصادی و تجاری چین-کشورهای عرب، نمایشگاه اقتصادی و تجاری چین-روسیه، نمایشگاه اقتصادی و تجاری چین-کشورهای مرکز و شرق اروپا و نمایشگاه بین‌المللی کالاهای مصرفی چین-آسه‌آن و نمایشگاه اقتصادی و تجاری چین-اوراسیا اشاره کرد.
همکاری صنعتی
در حوزه تعمیق همکاری صنعتی، تا پایان ژوئن ۲۰۲۳، چین با بیش از ۴۰ کشور توافقاتی در زمینه همکاری صنعتی امضا کرده است. نشست و نمایشگاه صنعت معدن چین، نشست و نمایشگاه همکاری‌های صنعت معدن چین و آسه‌آن، به‌عنوان سکوهایی (پلتفرم) مهم برای کشورهای عضو ابتکار در همکاری‌های حوزه معدن عمل کرده‌اند.
در مبحث پویایی‌های متنوعِ (Diverse dynamics) یکپارچگی مالی در دوره ۱۰ساله، چهار حوزه مترتب است. در حوزه سازوکارهای همکاری مالی، بانک توسعه چین (CDB)، به ایجاد و رشد سازوکارهای چندجانبه کمک شایانی کرده است؛ تا پایان ژوئن ۲۰۲۳، مجموعاً ۱۳ بانک و ۱۴۵ دفتر تراز اول، با حمایت مالی چین در ۵۰ کشور شریک در ابتکار، تأسیس شده است؛ بیش از ۱۷.۷ میلیون کسب‌وکار در ۱۳۱ کشور عضو، از خدمات یونیون‌پِی (شرکت دولتی خدمات مالی و بانکداری) استفاده کرده‌اند، و در ۷۴ کشور نیز خدمات پرداخت همراه یونیون‌پی فعال شده است. همچنین، چین قراردادهای مبادله ارز دوجانبه را با ۲۰ کشور مشارک‌کننده امضا کرده و ترتیبات تسویه بر اساس یوان را در ۱۷ کشور شریک ایجاد کرده است.
تأمین مالی
در حوزه گسترش پایدار کانال‌ها و سکوهای سرمایه‌گذاری و تأمین مالی، چین علاوه بر تأسیس بنیاد راه ابریشم (SRF)، با همراهی کشورهای عضو، بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت‌های آسیا (AIIB) را راه‌اندازی کرده است. چین، در ترتیبات مالی مختلف حضور فعال داشته و تفاهم‌نامه‌های همکاری را با مؤسسات مالی بین‌المللی مانند بانک جهانی و بانک توسعه آسیا امضا کرده است.
همچنین با تأسیس صندوق‌های بین‌المللی، به طور مؤثر کانال‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی برای کشورهای شریک را گسترش داده است. بانک توسعه چین و بانک صادرات چین (China Eximbank)، هرکدام وام‌های ویژه‌ای برای ابتکار ایجاد کرده‌اند تا با تجمیع منابع، حمایت مالی لازم را از همکاری‌ها در چارچوب ابتکار به عمل آورند.
در حوزه روش‌های نوین سرمایه‌گذاری و تأمین مالی پایدار، الگوهای مختلفی مانند صندوق‌ها و اوراق بهادار توسعه داده شده‌اند و امور مالی سبز به طور پیوسته درحال‌توسعه است. صنعت اوراق بهادار چین تعدادی صندوق و شاخص‌های با محوریت ابتکار را ایجاد کرده است.
در حوزه بهبود پایداری بدهی نیز چین در کنار ۲۸ کشور عضو ابتکار، دستورالعمل‌هایی در زمینه تأمین مالی برای توسعه را مصوب کرده‌اند تا دولت‌ها، مؤسسات مالی و شرکت‌ها را موظف به پایداری بدهی کرده تا بتوانند توانایی مدیریت بدهی خود را بهبود بخشند. برای جلوگیری از ایجاد خطر (ریسک) بدهی و بار مالی بر کشورهایی که پروژه‌های ابتکار در آن واقع شده، چین منافع اقتصادی و اجتماعی را در اولویت قرار داده و بر اساس نیازها و شرایط محلی برای ساخت پروژه‌ها اقدام به ارائه وام کرده است.
گسترش اتصال زیرساخت‌ها
از منظر گسترش اتصال زیرساخت‌ها، پیشرفت قابل‌توجهی صورت گرفته است که در چهار حوزه بررسی شده است. در حوزه ساخت دالان‌های (کریدور) اقتصادی و مسیرهای بین‌المللی، کشورهای مشارکت‌کننده در ابتکار با ایجاد مسیرهای شریانی بین‌المللی و ایجاد شبکه زیرساختی، علاوه‌بر اتصال مناطق مختلف آسیا، توانسته‌اند سه قاره‌ی آسیا، اروپا و آفریقا را به هم متصل کنند.
در حوزه گسترش مسیرهای دریایی، نیز شبکه دریایی راه ابریشم ایجاد شده است. تا پایان ژوئن ۲۰۲۳، این شبکه، به ۱۱۷ بندر در ۴۳ کشور گسترش یافته و بیش از ۳۰۰ شرکت معروف چینی و بین‌المللی در زمینه بنادر و کشتیرانی به اتحادیه دریایی ابریشم پیوسته‌اند.
در حوزه راه هوایی ابریشم نیز پیشرفت چشمگیری صورت گرفته است. چین با ۱۰۴ کشور عضو، توافقات حمل‌ونقل هوایی دوجانبه امضا کرده و با ۵۷ کشور نیز پروازهای مستقیم راه‌اندازی کرده است تا حمل‌ونقل مرزی را تسهیل نماید. هم‌زمان کانال‌های حمل‌ونقل بین وجهی (inter-modality) بین‌المللی درحال‌توسعه هستند. قطار سریع‌السیر چین-اروپا اکنون به بیش از ۲۰۰ شهر در ۲۵ کشور اروپایی رسیده است که شامل ۸۶ مسیر است که از مناطق اصلی منطقه اوراسیا عبور می‌کند.
شایان‌ذکر است، تا ژوئن ۲۰۲۳، چین بیش از ۲۰۰ توافق همکاری با بیش از ۱۵۰ کشور و ۳۰ سازمان بین‌المللی در پنج قاره جهان ذیل ابتکار یک کمربند یک راه امضا کرده است. بر اساس پیش‌بینی بانک جهانی، تا سال ۲۰۳۰، این ابتکار فواید سالانه جهانی به ارزش ۱.۶ تریلیون دلار را به ارمغان می‌آورد که ۱.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌دهد.
منبع: didebanefanavari