پیامدهای تغییر الگوی مصرف انرژی چین بر آسیای مرکزی

بر اساس گزارشی پژوهشی که به‌تازگی توسط بلومبرگ با عنوان «زنجیره‌های تأمین انتقال انرژی ۲۰۲۵» منتشر شده است، چین در تمامی شاخه‌های اصلی تولید انرژی پاک — به جز الکترولایزرهای هیدروژنی — بیش از ۷۰ درصد ظرفیت تولید جهانی را در اختیار دارد.

این گزارش همچنین می‌افزاید: سرزمین اصلی چین در جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید برای ساخت کارخانه‌هایی جهت تولید کالاهای فناوری پاک مانند باتری‌ها، پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی نیز پیشتاز است؛ به‌طوری‌که ۷۶ درصد از چنین سرمایه‌گذاری‌هایی در سال ۲۰۲۴ صرف احداث کارخانه‌هایی در چین شده است.

علاوه بر تسلط بر ظرفیت تولید، چین در تولید برق پاک — به‌ویژه برق خورشیدی — نیز رشدی انفجاری داشته است. منابع انرژی تجدیدپذیر اکنون می‌توانند ۸۰ درصد از تقاضای رو‌به‌افزایش چین برای انرژی و برق را پوشش دهند.

چین در مسیر دستیابی به حداقل ۲۴۶۱ گیگاوات ظرفیت نصب‌شده برق تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ قرار دارد — رقمی که دو برابر ظرفیت سال ۲۰۲۲ است — و ظرفیت خورشیدی تقریباً سه برابر خواهد شد.

اگرچه سوخت‌های فسیلی همچنان حدود ۶۲ درصد از مصرف انرژی چین را تشکیل می‌دهند، اما انتظار می‌رود این سهم در سال‌های آینده به‌دلیل کندی رشد اقتصادی چین، توسعه سریع تجدیدپذیرها و برنامه رهبر حزب برای دستیابی به کربن‌خنثی تا سال ۲۰۶۰ کاهش یابد.

تمامی این عوامل به توضیح تحولات اخیر انرژی در آسیای مرکزی که به گاز طبیعی مربوط می‌شود، کمک می‌کنند. چین برای مدتی طولانی به‌عنوان موتور محرکه افزایش جهانی تقاضای گاز شناخته می‌شد، اما اکنون محاسبات انرژی آن به سمت تجدیدپذیرها تغییر یافته است. همین شرایط متغیر احتمالاً موجب شد رهبران چینی در اوایل سال ۲۰۲۵ از پذیرش طرح روسیه برای ارسال مقادیر بیشتری گاز از طریق قزاقستان به چین خودداری کنند.

کاهش عطش چین برای گاز ممکن است در تصمیم اخیر ترکمنستان برای ارسال گاز به سمت غرب از طریق یک توافق سوآپ با ترکیه نیز نقش داشته باشد. به نظر می‌رسد عشق‌آباد به این درک رسیده باشد که چین در آینده نیازی به حجم بالایی از گاز ترکمن نخواهد داشت.

در سوی دیگر، جنگ تجاری در حال شکل‌گیری ممکن است باعث شود چین با مازاد بزرگی از پنل‌های خورشیدی و سایر اقلام مورد نیاز برای تولید انرژی پاک مواجه شود. این وضعیت می‌تواند فرصتی برای ازبکستان فراهم کند — کشوری که خود در مسیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر گام برداشته — تا از احتمال کاهش قیمت این کالاهای چینی بهره‌مند شود.

در شرایطی که بسیاری از اقتصادهای پیشرفته با اعمال تعرفه‌ها به‌دنبال حمایت‌گرایی هستند، کشورهای در حال توسعه سهم بیشتری از واردات خود را از سرزمین اصلی چین تأمین می‌کنند.

منبع: eurasianet