چین در حال گسترش تعاملات نظامی و امنیتی خود در غرب آفریقا است و با افتتاح دفتر فروش شرکت دفاعی دولتی نورینکو در داکار سنگال، شرکت‌های تامین کننده تسلیحات فرانسوی و روسی در این منطقه را با چالش مواجه کرده است.
به باور تحلیلگران، شرکت صنایع شمالی چین یا نورینکو از دفتر جدید برای گسترش عملیات تدارکات نظامی خود در منطقه استفاده خواهد کرد. چین در کشورهای این منطقه از جمله مالی، نیجر، بورکینافاسو و گینه که اخیرا هم درآنها، کودتاهای نظامی اتفاق افتاده است، منافع اقتصادی گسترده‌ای دارد.
طبق اطلاعات منتشر شده در نشریه دفاعی «آفريقاي نظامي» (Military Africa) ، نورینکو قصد دارد در مالی و ساحل عاج که از قبل برای فروش تسلیحات در این کشورها حضور به هم رسانده هم دفاتری دایر کند. همچنین به دنبال تاسیس مراکزی برای تعمیر و نگهداری، بازسازی و تعمیرات اساسی خودروها و تجهیزات نظامی در کشورهای غرب آفریقا است. نورینکو در حال حاضر در نیجریه، آنگولا و آفریقای جنوبی دفاتر منطقه‌ای دارد.
به گزارش این نشریه، در اوايل سال جاري این شرکت چینی خودروهاي زره‌پوش جنگي پياده زرهی VN2 و ساير خودروهاي تجسس و شناسايي را به سنگال فروخت. در گزارش این نشریه آمده است که این شرکت در حال مذاکره با دولت سنگال برای تامین تسلیحات سبک و مهمات برای وزارت محیط زیست این کشور است.
به گفته ناظران، اکنون که جنگ اوکراین توانایی مسکو در تامین تسلیحات کشورهای آفریقایی را به طرز چشمگیری کاهش داده است، تولیدکنندگان تسلیحات چینی از جمله نورینکو، به دنبال افزایش سهم بازار خود در این منطقه هستند.
فرانسه هم از زمانی که حکومت‌های نظامی در مالی و بورکینافاسو، نیروهای فرانسوی را بیرون راندند و گروه واگنر روسیه برای پر کردن جای آنها وارد منطقه شدند، نفوذ خود در منطقه را از دست داده است.
پل نانتولیا، کارشناس چین در مرکز مطالعات استراتژیک آفریقا در واشنگتن، می‌گوید چین هم در ابتدا برای پرهیز از تلقی شدن به عنوان چالشی برای نفوذ نظامی فرانسه در غرب آفریقا، به ویژه در مستعمرات سابق فرانسه، محتاطانه عمل می‌کرد. علاوه بر این، روابط با چین به دلیل موانع زبانی با پیچیدگی مواجه بود اما به آرامی این موانع برطرف شد و نورینکو در خط مقدم تلاش‌های پکن برای برقراری و گسترش روابط نظامی و امنیتی با کشورهای منطقه قرار گرفت.
نانتولیا افزود: «دایر کردن دفتر فروش در داکار اساساً به منظور سرمایه‌گذاری و گسترش تجارت تسلیحات است، به ویژه با توجه به تحریم‌های سنگینی که شرکت‌های دفاعی روسیه متحمل شده‌اند و همچنین، افزایش احساسات ضد فرانسوی در منطقه که می‌تواند نقش فرانسه به عنوان شریک نظامی اصلی در بسیاری از این کشورها را پیچیده کند.»
به گفته وی، در مراودات چین و آفریقا، تعاملات نظامی رو به افزایش است و حالا شرکت‌های دفاعی چینی همتایان غربی خود را در زمینه های تجارت، نفوذ، همکاری‌های پایدار و انتخاب چین به عنوان شریک برگزیده، جسورانه‌تر به چالش می‌کشند.
وی در ادامه گفت: نورینکو برای کشورهای غرب آفریقا محصولات نظامی مختلفی از جمله کشتی‌های جنگی، شناورهای گشت دریایی، سامانه‌های پدافند هوایی قابل‌حمل انسانی، بالگردها، هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد)، خودروهای زرهی، تانک‌های جنگی، هواپیماهای جنگی (جت و هواپیماهای آموزشی)، توپخانه بزرگ و هواپیماهای ترابری را تامین کرده است.
بر اساس آمار پایگاه‌‌داده وام‌های چین به آفریقا در مرکز سیاست توسعه جهانی دانشگاه بوستون، چین بین سال های 2000 تا 2020، به هشت کشور آفریقایی بیست و هفت وام دفاعی به ارزش 3.5 میلیارد دلار پرداخت کرده است. بیشترین مبلغ اختصاص داده شده به عنوان وام، 2.1 میلیارد دلار بود که برای خرید هواپیما، آموزش جت‌های جنگنده و تجهیزات نظامی و همچنین ساخت خانه‌های مسکونی نظامی و پلیس به زامبیا پرداخت شد.
دیوید شین، کارشناس چین وآفریقا و استاد دانشکده روابط بین‌الملل الیوت دانشگاه جورج واشنگتن می‌گوید نورینکو سال‌ها تامین‌کننده اصلی تجهیزات نظامی برای کشورهای آفریقایی بوده و دائماً در تلاش است تا فروش خود در سراسر قاره افزایش دهد.
به گفته شین، گشایش دفتر جدید در داکار بخشی از تلاش‌های گسترده‌تر چین است. از لحاظ تاریخی، روسیه تامین‌کننده اصلی تجهیزات نظامی به آفریقا بوده است، اما جنگ اوکراین در را برای تولیدکنندگان تسلیحات چینی، از جمله نورینکو، باز کرده است تا سهم بازار خود را به ضرر شرکت‌های روسی افزایش دهند.
شین در ادامه گفت: «چین در تلاش است تا هم بر حجم و هم بر پیچیدگی سلاح‌هایی که به کشورهای آفریقایی می‌فروشد، بیافزاید. تعاملات میان چین و این کشورها، گاه به توافقات بلندمدت در خصوص تامین تجهیزات نظامی و آموزشی منتهی شده و به همکاری امنیتی بیشتر بین نظامیان آفریقایی وارتش آزادیبخش خلق چین می‌انجامد.»
لوک پِیتی، پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات بین‌المللی دانمارک، می‌گوید چین جایگاه مستحکمی در صحنه تسلیحات آفریقا به دست آورده است و شرکت نورینکو، در خط مقدم این جبهه قرار دارد. «افزایش درگیری‌ها و شورش‌های جدید در این قاره فرصت‌های تجاری گسترده‌تری را برای دلالان اسلحه چینی ایجاد کرده است. دفاتر منطقه‌ای مانند دفتر جدید نورینکو در سنگال، محیط مناسبی را برای فروش تسلیحات، تجهیزات و وسایل نقلیه در آفریقا فراهم کرده است؛ هم به دولت‌های منطقه‌ای باثبات و هم به دولت‌هایی مانند مالی که در شرایط جنگ و محاصره هستند. »
به عقیده پیتی، از آنجایی که فروش تسلیحات نیازمند آموزش، تامین قطعات و ارائه خدمات پشتیبانی است، توافقات جدید نورینکو برای سال‌های آینده، نفوذ چین را در کشورهای غرب آفریقا و کشورهای دیگر بیشتر و عمیق‌تر خواهد کرد. »
فرانسوا وری، استاد هماهنگ‌کننده علوم نظامی و تحقیقات در مؤسسه امنیتی حکومت و رهبری آفریقا در دانشگاه استلنبوش، می‌گوید شرکت‌های تسلیحاتی چینی دفاتر خود را در کشورهایی دایر کرده‌اند که در آنها بازارهای بالقوه و امکان ارائه خدمات پشتیبانی به مشتریان وجود دارد.
علاوه بر تامین تسلیحات و تجهیزات نظامی، نورینکو بازیگر مهمی در معادلات سایر صنایع کشورهای آفریقایی، مانند صنعت معدن جمهوری دموکراتیک کنگو، است و اخیراً برنده قراردادی 1.2 میلیارد دلاری برای ساخت خط لوله نفت خام در سودان جنوبی شده است.
یک شرکت تابعه متعلق به نورینکو به نام گروه هوئیبانگ، به عنوان شرکت مهندسی، تدارکات و پیمانکاری در قراردادهای منعقد شده این شرکت در کشورهای افریقایی فعالیت خواهد کرد. در ماه ژوئن امسال، نورینکو در میان چهار شرکتی قرار داشت که برای خرید معادن مس موپانی زامبیا در فهرست نهایی راه یافته بودند.
منبع: scmp